Elewacja domu jednorodzinnego spójna z architekturą otoczenia

Elewacja jest tym dla domu, czym strój dla człowieka – teoretycznie najważniejsze jest to, co ma się w środku, ale na pierwszy rzut oka wszyscy oceniają wygląd zewnętrzny. Dlatego warto dobrze przemyśleć elewację tak, aby prezentowała się efektownie i była w pełni zgodna z naszym wyobrażeniem o idealnym domu. Jednak indywidualne poczucie estetyki to nie wszystko – podczas projektowania wymarzonego domu i wyborze elewacji, trzeba pamiętać o kilku ważnych aspektach.

Rodzaj elewacji zazwyczaj jest uwzględniony już w wizualizacjach projektu domu – dzięki temu wszystkie elementy przyszłego domu stanowią spójną kompozycję. Jednak niekiedy możemy indywidualnie zmodyfikować styl elewacji, aby uzyskać oryginalny efekt, który będzie wyróżniał nasz dom na tle sąsiednich budynków. W takiej sytuacji również warto skonsultować swój pomysł z doradcą projektowym, który spojrzy na to fachowym okiem i pomoże nam uniknąć błędu. Ważne jest, aby wygląd elewacji był spójny z ogólnych charakterem domu, a najlepiej także z jego wnętrzami (np. jeśli wewnątrz planujemy zastosować ceramiczne czy lamelowe wykończenia, warto użyć ich także na zewnątrz ścian budynku). Elewacja domu pełni wówczas rozszerzenie stylu panującego w domu. 

Wybierając elewację, trzeba również zwrócić uwagę na styl dominujący w okolicy, a także na miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego – w tego typu dokumentach mogą znajdować się wytyczne i ograniczenia dotyczące kolorystyki dachu i elewacji. Ale nawet, jeśli plan zagospodarowania nie mówi w tym zakresie nic konkretnego, warto zadbać o to, by nasz dom choćby częściowo wpisywał się w estetykę danej dzielnicy czy osiedla. Tego dylematu możemy uniknąć, budując dom w niezaludnionej jeszcze okolicy.

Uwaga! Decyzję na temat tego, jaka elewacja ma docelowo pojawić się na ścianach zewnętrznych, warto podjąć już na etapie budowy domu i projektowania otoczenia. Dzięki temu unikniemy niepotrzebnych kosztów i problemów w przyszłości - jeśli np. zdecydujemy się, aby jakiś fragment domu posiadał dekoracyjne efekty, które wykonuje się podczas ocieplania budynku (dotyczy np. paska z dodatkową warstwą styropianu między górną linią okien, a podbitką dachu). 

Elewacja domu – przegląd materiałów [pomysły na elewację]

Na rynku istnieje wiele rodzajów materiałów, którymi możesz wykończyć elewację swojego domu. Wybór zależy od naszych upodobań, gustu, a także od wyglądu okolicy – dom wygląda dobrze, jeśli choć odrobinę wpisuje się w charakter architektury otoczenia. Najczęściej używanymi rodzajami wykończenia ścian zewnętrznych są: tynk, drewno, kompozyt i klinkier. Ale to nie jedyne rozwiązania. Przyjrzyjmy się zatem, czym charakteryzują się poszczególne propozycje.

Pomysł nr 1. Elewacja domu wykończona tynkiem

Choć tynkowanie nie wydaje się zbyt skomplikowaną czynnością, to jednak pełen sukces jest tu uzależniony w dużej mierze od wyboru właściwego rodzaju tynku:

• na ściany jednowarstwowe nakładamy tynk grubowarstwowy: 2-3 warstwy o grubości ok. 15-20 mm;
• na ściany dwuwarstwowe (gdzie występuje izolacja termiczna w postaci np. wełny mineralnej lub styropianu) kładziemy tynk cienkowarstwowy: ok. 2-10 mm.

W przypadku tynku cienkowarstwowego musimy dopasować również jego typ do podłoża, które ma zostać otynkowane. Do rodzajów cienkowarstwowych tynków należą:

• tynk mineralny – najtańszy, trwały, paroprzepuszczalny; najlepszy do tynkowania ścian ocieplonych wełną mineralną,
• tynk silikonowy – najlepszy z tynków cienkowarstwowych, paroprzepuszczalny, trwały oraz odporny na zanieczyszczenia i wilgoć,
• tynk akrylowy – elastyczny, odporny na uderzenia, łatwy w czyszczeniu, lecz niezbyt paroprzepuszczalny; szczególnie rekomendowany przy ociepleniu styropianem, nie jest zalecany do kładzenia na wełnę mineralną,
• tynk silikatowy i silikonowo-sylikatowy – wysoce odporny na wilgoć, pleśń, grzyby (zawiera często środki biobójcze) i zmiany temperatury; tańszy niż silikonowy, ale porównywalnie trwały,
• tynk mozaikowy – wysoka odporność na uszkodzenia mechaniczne czy zabrudzenia, najczęściej stosowany na cokoły oraz ościeże wokół okien i drzwi.

Warto zwrócić uwagę, że obecnie na rynku funkcjonują szerokie gamy kolorystyczne każdego tynku. Dzięki temu możemy dobrać idealny kolor elewacji, dostosowując ją do innych elementów na naszej posesji.

W jakich warunkach można tynkować elewację?

Zanim położymy tynk, należy zabezpieczyć ścianę podkładem gruntującym – w ten sposób uzyskamy równą powierzchnię. Jest to również tzw. pierwsza warstwa ochronna. Samo nakładanie tynku również wymaga dużej precyzji i staranności, tak aby otynkowana ściana była idealnie gładka, bez żadnych nierówności.

Trzeba także pamiętać o tym, że tynkowanie ścian zewnętrznych można rozpocząć dopiero wtedy, kiedy ściany wewnętrzne są już otynkowane. Poza tym odstęp czasowy pomiędzy postawieniem ścian a tynkowaniem powinien wynosić co najmniej 2-3 miesiące. Oprócz tego, do tynkowania potrzebujemy odpowiednich warunków pogodowych – nie może być ani za zimno (co najmniej 5-10°C) ani za gorąco (maks. 25-26°C), ponieważ wówczas zaprawa tynkarska nie zwiąże się prawidłowo lub zacznie pękać tuż po nałożeniu. Otynkowane ściany potrzebują czasu, by odpowiednio wyschnąć, zanim przystąpimy do następnego etapu wykańczania elewacji. 

Malowanie tynku farbą

Po nałożeniu i wyschnięciu tynku możemy przystąpić do wykonania końcowej warstwy elewacji (dotyczy tynków, które nie są barwione). Najprostszą, a zarazem najchętniej wybieraną metodą jest malowanie farbą elewacyjną. Wybierając farbę, warto upewnić się, że zawiera ona substancje, które zapewniają odpowiednią konserwację - uchronią elewację przed namnażaniem się pleśni czy grzybów. Podobnie jak tynki, farby można podzielić na kilka podstawowych rodzajów: do najczęściej używanych należą farby akrylowe, silikonowe oraz silikatowe, a także mieszanki. Najwygodniejszą i najbardziej efektywną opcją jest farba silikonowa – elastyczna, samoczyszcząca i odporna na pękanie pod wpływem niekorzystnych czynników klimatycznych. Farbę nakładamy w dwóch warstwach – tylko w ten sposób uzyskamy estetyczny efekt i prawidłowe nasycenie koloru. Tak jak w przypadku tynkowania, malowanie elewacji również należy wykonywać przy dobrej pogodzie: temperatura nie może być niższa niż 5°C, nie może też być zbyt wietrznie ani upalnie. I co najważniejsze – unikamy pory deszczowej.

Pomysł nr 2. Cegła klinkierowa na elewacji

Dla osób ceniących sobie klasykę, ciekawym rozwiązaniem będzie elewacja z cegły klinkierowej. Jest to materiał trwały, ale jednocześnie kosztowny. Istnieje jednak tańsza alternatywa w postaci płytki klinkierowej (przy czym ważne, aby była ona przeznaczona do położenia na zewnątrz - a więc posiadała odpowiednią klasę mrozoodporności).

Klinkier jest nisko nasiąkliwy i co ważne, odporny na działanie warunków atmosferycznych. Tak jak w przypadku tynku, występuje w szerokiej gamie barw. Można więc spokojnie dopasować kolor do stylu architektonicznego. W ostatnim czasie modne jest niewykładanie całego domu klinkierem, a jedynie jego fragmentów. W przypadku domów parterowych można np. położyć klinkier na fragmencie wokół okien lub na jednej ze ścian. Z kolei w przypadku domów piętrowych, klinkier warto zastosować na jednym z dolnych poziomów. Decydując się na ten rodzaj wykończenia elewacji, trzeba pamiętać o zastosowaniu dobrej jakości kleju o właściwościach mrozoodpornych. Oprócz tego, w przeciwieństwie do drewna, płytki muszą ściśle przylegać do podłoża.

Pomysł nr 3. Drewno i jego imitacje na elewacji domu

Farba nie jest oczywiście jedynym słusznym materiałem do wykończenia elewacji. Zarówno na całą powierzchnię, jak i na część ścian zewnętrznych, możemy położyć drewno, które jest materiałem ponadczasowym. Może się ono kojarzyć z przestarzałym sidingiem, ale wcale nie musi oznaczać trącającym PRL-em stylem. Drewniane elewacje dziś nadają charakteru górskiego i sielskiego. Jest to jednak bardziej skomplikowana opcja niż malowanie czy tynkowanie: potrzebny będzie odpowiedni stelaż, do którego przymocujemy deski przy pomocy gwoździ lub śrub. Trzeba również pamiętać o tym, że pomiędzy ścianą a drewnianą elewacją powinna być zachowana ok. 20-milimetrowa przestrzeń służąca prawidłowej wentylacji, która zapobiegnie zatrzymywaniu wilgoci i zagrzybieniu. Jeśli chodzi o gatunek drewna na elewację – często wybierane są deski z drzew iglastych, takich jak np. sosna, świerk czy modrzew. Niestety jest pewna wada stosowania takiego rozwiązania: drewno wymaga bieżącej impregnacji i konserwacji, ponieważ jest podatne na czynniki atmosferyczne. Wymaga zatem okresowej pielęgnacji.

Alternatywą dla prawdziwego drewna są deski elewacyjne włóknocementowe o wzorze imitującym drewno lub panele z PV. Poza tym na rynku dostępne są taśmy silikonowe i poliuretanowe do odciskania wzoru drewna na elewacji, a także elastyczne, gumowe „deski” do przyklejenia (okładziny) – takie rozwiązanie jest zdecydowanie najprostsze, zwłaszcza jeżeli zależy nam na drewnianym wykończeniu jedynie części elewacji, np. w miejscu, w którym znajduje się taras. Kolorystyka może być bardzo zbliżona do naturalnego drewna, ale sam materiał nie wymaga żadnych prac konserwacyjnych, gdyż jest odporny na działanie czynników atmosferycznych.

Ostatnio bardzo popularne stały się lamele - dotychczas stosowano je główne we wnętrzach, ale w projektach pojawiają się coraz częściej na elewacji domów w stylu nowoczesnym. Lamele wykorzystywane na zewnątrz zdobywają coraz większą popularność, ponieważ stanowią bardzo estetyczne wykończenie budynku, a także można nimi wykończyć elewację domu, jak i budynków dodatkowych na działce (np. schowek na narzędzia, wiata śmietnikowa), Są bardzo odporne na uszkodzenia - wykonane są bowiem z tworzywa sztucznego. Nie wymagają specjalnej pielęgnacji. Jedynym problemem może być montaż - podobnie jak w przypadku elewacji z drewnem, lamele wymagają budowy odpowiedniego stelażu przymocowanego do zewnętrznych ścian. Inną wadą może być stosunkowo wysoka cena lameli i ich montażu. 

Pomysł nr 4. Kamień lub ceramika na ścianach zewnętrznych

Elewacja z kamienia może oznaczać zarówno użycie materiału naturalnego, jak i sztucznego. Kamień może być różnej grubości i o różnym kształcie, a tworzy się go z granitu, piaskowca, sjenitu czy wapienia. Istnieją opcje kamienia polerowanego lub fakturowanego – wybór zależy od preferencji inwestora. Montaż polega na przyklejeniu do ściany za pomocą metalowego stelaża lub specjalnego kleju. Jest to niestety dość kosztowne w realizacji.

Tańszym rozwiązaniem, a prezentującym się równie elegancko, będzie zastosowanie płytek ceramicznych (np. gresowych). Istotne, aby posiadały one odpowiedni stopień odporności na mróz i były przeznaczone do użytku na zewnątrz. Wybór ceramiki imitującej kamień naturalny jest obecnie naprawdę szeroki. Montaż płytek jest standardowy - na klej, z tym że musi być to klej o dobrych właściwościach mrozoodpornych. To nieco droższe rozwiązanie od położenia tynku, ale zdecydowanie trwalsze (płytki są bardziej odporne na uszkodzenia i zmiany koloru).

Pomysł nr 5. Beton architektoniczny na elewacji domu

Jeszcze niedawno płyty betonowe królowały we wnętrzach nowoczesnych domów, wprowadzając do nich surowość. Tymczasem materiał ten zaczyna być używany także na elewacjach. Są one oczywiście odpowiednio przystosowane do warunków atmosferycznych oraz odporne na urazy mechaniczne. Beton podkreśla minimalistyczne bryły budynków, co oznacza, że najlepiej pasuje do prostych kształtów domów. 

Ciekawym rozwiązaniem jest wykonanie imitacji płyt betonowych. Wystarczy zastosować beton architektoniczny przeznaczony na elewacje i wykorzystać odpowiednie "odciski". Tym sposobem można łatwo, szybko i tanio uzyskać efekt bardzo zbliżony do tradycyjnych płyt betonowych. 

Pomysł nr 6. Blacha nie tylko na dachu

Kolejnym, choć czasem zaskakującym materiałem na elewację domu, może być blacha. Minimalistyczny i surowy styl oznacza, że ten materiał to idealne rozwiązanie. Blacha może być matowa lub lśniąca, gładka lub surowa. Zwykle taka blacha wykonana jest z tytanu, cynku, stali lub miedzi. Blacha na elewacji dobrze współgra z betonem architektonicznym, ale także z drewnem – warto przemyśleć takie połączenie materiałów.

Pomysł nr 7. Tapeta elewacyjna

Innym materiałem jest tapeta elewacyjna. Jest to rozwiązanie uważane za ekstrawaganckie i nieczęsto możemy je zauważyć. Niemniej jednak nadaje elewacji intrygującego wyglądu. Taka tapeta jest drukowana, zatem dowolność barw i kształtów jest nieograniczona. Często wybierane są motywy kwiatowe lub z kształtami geometrycznymi. Oczywiście tapeta może też mieć nadrukowaną imitację cegły, drewna czy kamienia. Warto podkreślić, że tapeta elewacyjna jest odporna na promienie słoneczne i deszcz lub śnieg, co w praktyce oznacza, że nie blaknie wraz z upływem czasu.

Pomysł nr 8. Miksowanie różnych rozwiązań polecanych na elewacje budynków

Jeśli w przypadku elewacji zależy Ci na tym, aby stanowiła ona wizytówkę domu, a cenisz sobie niebanalne rozwiązania, spróbuj zastosować różne techniki wykończeniowe. Oto kilka przykładów dobrze współgrających ze sobą połączeń:

• jasny tynk, lamele w kolorze dębu, płytki imitujące kamień naturalny (kolor szary lub beżowy),
• jasny tynk, ciemny tynk, lamele w kolorze dębu,
• płytki imitujące kamień i tynk,
• deski drewniane i kamień naturalny.

Miksując różne rozwiązania, warto przygotować projekt elewacji, najlepiej z wizualizacją. Projekt możemy zlecić np. architektowi projektującemu nasz ogród i ogrodzenie - aby uzyskać idealne dopasowanie elewacji do pozostałych elementów składających się na przestrzeń wokół domu. Można także skusić się na samodzielne projektowanie elewacji zewnętrznej. W Internecie dostępne są różne oprogramowania dla użytkowników indywidualnych. Darmowe wersje często udostępniają producenci tynków elewacyjnych, np. Knauf, Kreisel, Weber, Tytan. Warto z nich skorzystać, aby przynajmniej wykonać elewację domu w spójnej kolorystyce. 

Kiedy najlepiej zrobić elewację?

Planując wykończenie elewacji, nie można również zapominać o jak odpowiednich warunkach pogodowych: jak już wspominaliśmy, niezbędna jest optymalna temperatura powietrza i wilgotność (nie może być ani zbyt upalnie i sucho, ani tym bardziej deszczowo). Choć w obecnych czasach pogoda płata nam różne figle i nie zawsze „dopasowuje się” do pory roku, to jednak wciąż najlepszym czasem na wykonanie elewacji jest wiosna lub wczesna jesień. W upalne dni tynki schną zbyt szybko, co powoduje po pierwsze efekt nierównego położenia, a także mogą odpadać.

Ile kosztuje elewacja domu?

Oczywiście cena elewacji domu zależy od wybranych materiałów. Dodatkowym kosztem jest także ocieplenie i robocizna. Elewacja będzie kosztować nas około 130-180 zł m2 (cena zawiera materiały elewacyjne - dotyczy tynku - i koszt robocizny).

Do ceny tynku zwykle należy doliczyć koszt farby (ponieważ w podanej wyżej cenie zazwyczaj wykonawca oferuje nam zwykły tynk niebarwiony). Cena farby elewacyjnej to średnio 20-25 zł/m². Z kolei malowanie kosztuje około 20 zł/m².

W przypadku budynków, które mają mieć nowoczesną elewację w postaci np. ceramiki, kamienia czy lameli, poza kosztem materiałów, które są bardzo zróżnicowane, musimy liczyć się z wysokimi kosztami robocizny - nawet 200-400 zł/m2. Elewacja z drewna będzie nas kosztować (robocizna) - 80-330 zł/m2, a z płyt betonowych - 50-150 zł/m2. 

Pomysły na wykończenie domu - nowoczesne elewacje domów

Jeżeli nie możesz się zdecydować, co wybrać na elewację domu, proponujemy szereg inspiracji – być może któryś z naszych gotowych projektów domów przypadnie ci do gustu.

1. Projekt domu Wakacyjny – 75 m²

2. Projekt domu Mini 3 – 79 m²

3. Projekt domu Malutki dr-S – 79 m²

4. Projekt domu Vikka bez garażu B – 88 m²

5. Projekt domu Rico – 100 m²

6. Projekt domu Lisandra Mała – 115 m²

7. Projekt domu Rodzinny 3 – 132 m²

Podsumowując, elewacja domu wpływa na ogólny i ostateczny wygląd budynku. Determinuje to, czy będzie on odbierany jako tradycyjny, czy nowoczesny. Warto jednak przemyśleć wybór materiału, ponieważ to on będzie decydował o trwałości elewacji.

UWAGA! Podane kwoty są cenami przybliżonymi, pochodzą z ogólnodostępnych w Internecie zestawień kosztów, dlatego mogą odbiegać od aktualnych cen oraz nie stanowią oferty handlowej.