Budowa bądź modernizacja domu to okazja do przemyślenia sposobu ogrzewania. Chcąc minimalizować koszty i wspierać środowisko, warto postawić na pompę ciepła. To inwestycja, która zwraca się stosunkowo szybko, a następnie daje spore oszczędności.

Czym jest pompa ciepła?

Pompa ciepła to urządzenie, które zapewnia ciepło w budynku (czasem także ogrzanie wody) za sprawą korzystania z naturalnych zasobów. Może to być zarówno woda, wiatr, jak i grunt. Działa na zasadzie wymuszania przepływu energii z obszaru o niższej temperaturze do obszaru o wyższej temperaturze. Zwykle pompa ciepła wyposażona jest w łatwy w obsłudze sterownik dotykowy, który pozwala na ogrzewanie pomieszczeń i wody w określonym momencie i na określonym poziomie. Coraz częściej pompa ciepła posiada funkcję chłodzenia, dzięki czemu mamy ogrzewanie zimą i klimatyzator latem w jednym urządzeniu. Uznaje się je więc za jedno z najoszczędniejszych, efektywnych i ekologicznych.

Pompa ciepła składa się z kilku elementów:

1. wymiennika – pozyskującego ciepło
2. sprężarki – kluczowa
3. wymiennika – oddającego ciepło
4. zaworu rozprężonego.

Praca pompy opiera się na dolnym źródle ciepła (wodzie, powietrzu lub gruncie), który za pomocą jednostki ciepła transportuje je do górnego źródła ciepła, czyli instalacji grzewczej i rozprowadza po budynku.

Istotny jest fakt, że pompa ciepła może współpracować z kominkiem z płaszczem wodnym, kolektorami słonecznymi, kotłem gazowym, olejowym lub na paliwo stałe.

Na co zwrócić uwagę wybierając pompę ciepła?

Przy ocenie wydajności pompy ciepła należy brać dwa parametry:

1. COP – stosunek ilości dostarczanego ciepła do ilości energii użytej do jego wytworzenia (im współczynnik jest wyższy, tym pompa jest tańsza w użyciu)
2. SCOP – stosunek energii potrzebnej do ogrzania budynku do energii elektrycznej zużywanej przez pompę ciepła.

Zalety pompy ciepła

Do zalet tego urządzenia należą:

• darmowe źródło ciepła – pochodzi ono z wody, powietrza lub gruntu
• skuteczność działania nawet w niskich temperaturach
• długa żywotność i wysoka jakość
• kompaktowość urządzeń
• brak konieczności składowania paliwa
• brak konieczności posiadania komina i kotłowni
• brak emisji zanieczyszczeń
• możliwość integracji z systemem ogrzewania podłogowego
• łatwość i intuicyjność obsługi
• bezpieczeństwo użytkowania
• wielofunkcyjność
• obniżenie rachunków (dzięki integracji pompy z panelami fotowoltaicznymi)
• długa żywotność – minimum 50 lat w przypadku pompy gruntowej i 20 lat w przypadku pompy powietrznej.

Wady pompy ciepła

Pompa ciepła ma także swoje wady. Należą do nich:

• wysoki koszt inwestycyjny, który zwraca się po około 5-8 latach
• wysoki koszt użytkowania w budynkach o słabej izolacji
• brak możliwości użycia w przerwach w dostawie prądu
• konieczność corocznego przeglądu.

Jak łatwo zauważyć, zalety zdecydowanie przeważają nad wadami pompy ciepła. Warto więc rozważyć ten sposób ogrzewania, szczególnie w budynkach o dobrej izolacji cieplnej. W innym wypadku taka inwestycja może okazać się nieopłacalna. Co istotne, część pomp ciepła sprawdzi się także latem dzięki funkcji chłodzenia pomieszczeń. Wartym uwagi jest także fakt, że pompy ciepła to urządzenia ciche, nie generujące uciążliwego hałasu. Jednostkę zewnętrzną można więc bez problemu postawić w ogrodzie lub na balkonie.

Rodzaje pomp ciepła

Obecnie na rynku funkcjonują trzy rodzaje pomp ciepła. Każda z nich ma swoje zalety i wady, dlatego dokonując wyboru, należy dokładnie się im przyjrzeć.

Pompa powietrzna

Powietrzna pompa ciepła nie generuje wysokich kosztów inwestycyjnych. Źródłem ciepła jest powietrze, które jednak ma zmienną temperaturę. W tym przypadku nie ma znaczenia jak dużą masz działkę i jakie warunki na niej panują. Nie wymaga też dodatkowej instalacji w źródle dolnym, co sprawia, że pompa powietrzna jest łatwa w montażu. Przy większych mrozach może być mniej ekonomiczna przez konieczność pobrania większej ilości prądu. Niemniej jednak są modele, które pracują skutecznie i zapewniają ciepło nawet przy temperaturze -25°C.

Gruntowa pompa ciepła

Często wybieraną pompą jest pompa gruntowa. Źródłem ciepła jest tu grunt i może to być jedyne źródło ogrzewania budynku. Ten rodzaj wymaga jednak zastosowania specjalnego wymiennika. Jeżeli inwestor zdecyduje się na wymiennik poziomy, musi mieć na uwadze, że może go zamontować jedynie na dużej działce. Natomiast jeśli użyty ma być wymiennik pionowy, wówczas trzeba się liczyć z koniecznością wykonania odwiertów na głębokość sięgającą nawet 100 metrów.

Warto pamiętać, że jeśli wybierzemy wkopany w ziemię wymiennik poziomy, wówczas nie możemy na tym obszarze zbudować podjazdu, ani nawet sadzić wysokich drzew i gęstych krzewów. Pionowy wymiennik jest z kolei mniej więcej dwukrotnie droższy niż poziomy.

Wodna pompa ciepła

Efektywniejszą od gruntowej pompy ciepła jest pompa wodna. W tym wypadku źródłem ciepła jest woda. Niemniej jednak ten rodzaj generuje wysokie koszty inwestycyjne i nie jest możliwy na każdej działce. Jeśli ciek wodny jest zbyt mały, montowanie pompy może okazać się nieopłacalne. Wodna pompa ciepła potrzebuje dwóch studni głębinowych – czerpnej i zrzutowej. Studnią zrzutową może być też np. staw. Duża ilość wapnia, żelaza i manganu w wodzie może prowadzić do zapychania się filtrów i zniszczenia całej instalacji. Rozwiązaniem jest systematyczne jej czyszczenie, ale wówczas pompa cieplna przestaje być bezobsługowa.

W ostatnim czasie pompy ciepła są stosunkowo często wybierane jako metoda ogrzewania budynków. Ich ceny w porównaniu do tych, kiedy pompy wchodziły na rynek, spadły, stając się konkurencją dla chociażby kotłów. Coraz częstszym rozwiązaniem jest obecnie integracja pompy ciepła np. z panelami fotowoltaicznymi.