O tym, że warto pić wodę wiedzą chyba wszyscy. Odpowiednie nawodnienie organizmu wpływa na kondycję całego ciała. W ostatnim czasie duży nacisk kładzie się też na ekologię, dlatego kupowanie wody w butelce plastikowej coraz częściej zastępuje się piciem wody z kranu. Ale czy zawsze jest to bezpieczne i czy skład wody z kranu jest równie wartościowy, jak butelkowanej

Woda z kranu może zawierać niebezpieczne dla zdrowia pierwiastki. Dlatego warto ją oczyszczać najtańszym dzbankiem filtrującym, drogą stacją uzdatniania wody lub rozwiązaniami pośrednimi. Trzeba to jednak robić umiejętnie, inaczej wypłuczemy z niej także te korzystne dla nas związki.

Po co oczyszczać wodę?

Wody potrzebujemy do mycia warzyw, owoców, naczyń, do przygotowania napoi, ale też gotowania potraw (np. zup). Możemy używać wody butelkowej, tzw. mineralnej, ale za taką uznaje się wodę zawierającą minimum 1000 mg substancji mineralnych na 1 litr. Okazuje się jednak, że mało która woda spełnia te wymogi, a jak dodamy do tego fakt, że w wodzie butelkowej znajduje się mikro plastik, który trafia do naszego organizmu, to woda z kranu (szczególnie oczyszczona) staje się poważną alternatywą. Oczyszczanie oraz zmiękczanie wody ma służyć np. pozbywaniu się z niej kamienia i zapewnieniu zdrowia. Woda dobrej jakości potrafi także zmieniać na lepsze smak potraw i napojów. Są jednak takie regiony w naszym kraju, w których woda lecąca z kranu potrafi być słabej jakości lub posiada zapach chloru, który oczyszcza ją jeszcze zanim trafia ona do kranu. Woda z wodociągów jest uzdatniana przed tym, kiedy przypłynie do naszych domów, ale w czasie przepływu przez rury (często stare) zbiera dodatkowe zanieczyszczenia. Uzdatnianie powoduje czasem zmianę zapachu i smaku przez chlorowanie. Jeśli więc smak i zapach wody z kranu są nieprzyjemne, zauważasz rdzawe zabarwienie lub w wodzie pojawi się np. piasek, to sygnał, że należy pomyśleć o oczyszczaniu i zmiękczaniu wody z kranu. Najłatwiejsze jest używanie dzbanka filtrującego, a najbardziej skomplikowane technologicznie jest postawienie stacji uzdatniania wody. Są jednak pośrednie opcje filtrowania wody, które przedstawiamy poniżej.

Oczyszczanie a zmiękczanie wody – podstawowe różnice

Najistotniejsze z punktu widzenia tego tematu jest to, że stacja uzdatniania wody, jak i filtry zakładane w kranie, pod kranem czy w szafce pod zlewem, mają za zadanie przede wszystkim zmiękczyć wodę i ewentualnie usunąć z niej niektóre minerały. Te sposoby nie oczyszczają jednak wody np. z mikroorganizmów czy bakterii, co potrafią zrobić jedynie stacje działające na zasadzie odwróconej osmozy oraz filtry zakładane bezpośrednio na przyłączach (oczyszczanie wody następuje jeszcze zanim wpłynie ona do rur w domu). Woda z wodociągów jest stosunkowo bezpieczna, ponieważ jest ciągle badana i jak trzeba – oczyszczana. Inaczej wygląda sytuacja, kiedy korzystamy z przydomowej studni. Wówczas konieczne jest oczyszczanie wody filtrem wykorzystującym odwróconą osmozę lub specjalistycznymi filtrami oczyszczającymi, które zakłada się bezpośrednio przy przyłączu wody trafiającej do domu. Takie urządzenia mają przede wszystkim oczyścić wodę.

Filtrowanie wody z kranu – czy to ma sens?

Filtr należy dobrać do konkretnych potrzeb gospodarstwa – przede wszystkim jakości i twardości wody. Znaczenie ma też to, czy korzystasz z wodociągu, czy z własnej studni. Kiedy nie jesteś pewien, jaka woda płynie z kranu, możesz wykonać w sanepidzie na własną rękę badanie jakości wody. Niebagatelne znaczenie dla naszego zdrowia ma woda, którą pijemy. Filtry pomagają w jej zmiękczaniu, co oznacza wytrącanie magnezu, żelaza czy wapnia. Wysokie ich stężenie może rzutować na zły stan włosów i skóry, a nawet powodować łupież. Filtr pomaga również na twardą wodę, która obniża skuteczność kapsułek do zmywarki i proszku do prania. To także rozwiązanie, kiedy instalacja ma swoje lata albo gdy w wodzie pojawia się rdza lub smak i zapach chloru. Jeśli jakość wody z kranu nie jest najlepsza, dobrze pomyśleć o jednym z poniższych filtrów. Warto jednak zwrócić uwagę, że większość stacji uzdatniania wody i filtrowania nie oczyszcza jej, a jedynie zmiękcza. Do oczyszczania wody służą specjalistyczne filtry zakładane przy głównym przyłączu. Natomiast jeśli korzystamy z wody z wodociągów wystarczą zwykłe filtry zmiękczające, których używamy, żeby nie filtrować wody dodatkowo w dzbanku lub żeby nie osadzał się kamień na kranach czy prysznicu.

Filtr wody na kran

Filtr wody na kran montuje się w wylewce baterii (zamiast perlatora). Daje to możliwość filtrowania dużej ilości wody dostępnej od razu. Ten filtr należy systematycznie wymieniać, niemniej jednak montaż i wymiana filtra są bardzo łatwe.

Filtr podzlewozmywakowy

Umieszczany jest najczęściej w szafce pod zlewozmywakiem, a podłączany bezpośrednio do przyłącza zimnej wody z wodociągów. Dedykowana jest do nich oddzielna wylewka, a sam filtr niweluje zapach i zanieczyszczenia. Ta opcja jest droższa, ale ma też większą wydajność niż filtr na kran.

Filtr w baterii

Na rynku są dostępne także baterie filtrujące. One również usuwają z wody niepożądane substancje i poprawiają jej smak. Taką baterię należy podłączyć do filtra montowanego pod zlewozmywakiem, przez co z kranu płynie zawsze oczyszczona woda. Zdarza się, że filtr węglowy można zamienić na magnezowy lub mineralizujący. Wówczas otrzymujemy wodę porównywalną z mineralną wodą butelkowaną. Filtr ten oznacza większy nakład pieniężny, ale koszty po niedługim czasie się zwracają. Na rynku są także baterie kuchenne, które mają możliwość wyboru, z jakiego wypływu wody chcemy korzystać. Jednym ruchem możemy zdecydować, czy chcemy używać wody filtrowanej, czy wodociągowej.

Dzbanki i butelki filtrujące

Ostatnim sposobem, choć nie ingerującym w układ i budowę kranu, są dzbanki i butelki filtrujące wodę – coraz popularniejsze w ostatnim czasie. To jednocześnie najtańszy i najłatwiejszy sposób filtrowania wody w kuchni. Należy jednak pamiętać o systematycznej wymianie filtra. Jednocześnie warto zwrócić uwagę, że często dzbanki i butelki filtrujące wykonane są z plastiku. Jeśli więc nie chcemy dostarczać do organizmu mikro plastiku, lepiej poszukać takich dzbanków i butelek, które są wykonane ze szkła.

Czym jest stacja uzdatniania wody?

Stacja uzdatniania to duży moduł filtrujący wodę w całym domu, montowany za wodomierzem. Sprawdza się w przypadku wody z własnego ujęcia (jest w tym wypadku wręcz urządzeniem koniecznym), co do której nie ma pewności, że jest jakościowo zdatna do picia. Zagrożeniem może być bowiem nadmiar manganu lub żelaza, związku amoniaku oraz bakterie. Zanim wybierzesz odpowiedni dla siebie model stacji, musisz zbadać wodę, by wykryć niebezpieczne związki w niej zawarte. Osadzający się kamień potrafi niszczyć sprzęty i zatykać rury. Nowoczesne urządzenia mają więc możliwość jednoczesnego zmiękczania wody i są jednym z częściej stosowanych rozwiązań. Poprawiają one pH dzięki żywicy jonowymiennej, co sprawia, że nadmiar jonów wapnia i magnezu zostaje usunięta. W praktyce oznacza to niwelowanie osadów wapiennych m.in. na armaturze łazienkowej, wannie czy kabinie prysznicowej. Warto jednak zaznaczyć, że zwykłe stacje uzdatniania wody stosowane w domach jednorodzinnych sprawiają jedynie, że woda stanie się miękka, a dopiero specjalistyczne stacje wykorzystujące proces odwróconej osmozy lub dodatkowe filtry zakładane przy przyłączu wody powodują jej oczyszczanie.

Jak działa stacja uzdatniania?

Zazwyczaj takie urządzenie stanowi połączenie kilku tub-filtrów, w których zamontowane są różne membrany. Każda z nich, w wyniku przepuszczenia wody pod ciśnieniem, zatrzymuje poszczególne zanieczyszczenia. Zasad działania membran jest kilka:

• nanofiltracja – kiedy pory membran są mniejsze niż 2 nm
• ultrafiltracja – kiedy pory są większe lub równe 2 nm
• proces odwróconej osmozy – najdokładniejsza filtracja, pory wynoszą 0,0005 mikrona
• sterylizacja – lampy UV niszczą bakterie i wirusy zawarte w wodzie.

Odwrócona osmoza to najdokładniejszy system uzdatniania wody polegający na przepuszczeniu przez membranę wody o wyższym stężeniu i uzyskaniu roztworu o niższym stężeniu. Filtry osmotyczne radzą sobie z oddzieleniem od wody bakterii e-coli, białek, wirusów, a także prostych związków chemicznych czy cząsteczek plastiku. Jakość działania tego filtra podniesie z pewnością odpowiednia pompa. Potwierdzają to poniższe opinie, które znaleźć można na internetowych forach:

Jak można wyczytać, użytkownicy doceniają proces odwróconej osmozy, która jest stosunkowo tania w użytkowaniu, a jednocześnie zapewnia skuteczność i wygodę. Są jednak sceptycy, którzy zauważają, że woda po takiej formie filtrowania jest niemal pozbawiona cennych dla organizmu ludzkiego minerałów. Na szczęście nowoczesne urządzenia mają także funkcję ponownego nasycania wody.

Ważny z punktu widzenia użytkownika jest także materiał oczyszczający wodę. Każdy z nich usuwa z wody inne substancje. Filtry dzielą się na:

• mechaniczne – najbezpieczniejsze dla zdrowia; pochłaniają cząstki stałe, jak piasek czy żwir, rdzę i zawiesiny, ale nie wyjaławiają wody z minerałów
• węglowe – zatrzymują chlor, pestycydy, polepszają smak i zapach
• odżelaziające i odmanganiające – usuwają związki azotu, manganu i żelaza oraz siarkowodór
• zmiękczające – oczyszczają wodę w magnezu i wapnia, które prowadzą do twardości wody i osadzania kamienia
• z wkładami ceramicznymi lub z żywic – działają bakteriobójczo
• wykorzystujące zjawisko odwróconej osmozy – uznawane za najskuteczniejsze; usuwają minerały, jony soli, metale ciężkie, zanieczyszczenia organiczne, bakterie i pierwiastki promieniotwórcze.

Membrany mogą być zatem:

• azotanowe – wychwytuje detergenty i środki chemiczne; zalecany do domów w okolicach pól uprawnych
• polipropylenowe – usuwa piasek, zanieczyszczenia i produkty korozji z instalacji hydraulicznej, zawiesiny i tłuszcze
• z żywicą jonowymienną – usuwa jony wapnia i magnezu, które tworzą osad kamienny na sprzętach AGD
• z węglem aktywnym – oddziela od wody chlor, pestycydy, herbicydy, benzen, a także piasek, rdzę i osady o wielkości 0,5 mikrona.

Kolumny filtracyjne do wody

Urządzeniami do domów jednorodzinnych, które potrafią oczyszczać wodę są wolnostojące kolumny filtracyjne. Mają wydajność 1-3m³/h, a ich wnętrze stanowi złoże filtracyjne dobrane do danego rodzaju zanieczyszczeń. Pracą kolumny steruje głowica ustawiona na określony tryb pracy. Może to być filtracja lub płukanie czyli regeneracja. Najważniejsze, żeby stacja uzdatniająca była ustawiona niedaleko wprowadzenia przyłącza wodnego do budynku. Jeśli korzystasz z wodociągu, wówczas należy ustawić urządzenie za wodomierzem lub za hydroforem – jeśli masz własne ujęcie wody.

Montowanie stacji uzdatniania wody

Dobrym miejscem do zamontowania stacji jest kotłownia lub jakiekolwiek pomieszczenie gospodarcze. Ważne, żeby mieć łatwy dostęp do urządzenia. Najlepiej, jeśli nie będziesz montować go na przewodzie wodociągowym, ale na tzw. by-pasie, czyli obejściu. Dodatkowo potrzebujesz zaworu zwrotnego, jeśli za stacją znajduje się kocioł lub podgrzewacz wody. Formę zaworu bezpieczeństwa przed zalaniem może pełnić kolanko przelewowe. Stacja uzdatniania wody wymaga podłączenia do instalacji elektrycznej lub transformatora. Oczywiście trzeba też pomyśleć o podejściu kanalizacyjnym, gdzie odprowadzane będą odpady po regeneracji wody. Czy takie rozwiązanie jest w ogóle opłacalne? Obejrzyj filmik i sprawdź:

 

Co jest tańsze – stacja uzdatniania czy filtrowanie w kranie?

Podkranowe systemy filtrowania wody to najtańszy sposób (oprócz butelek i dzbanków filtrujących) i jest to wydatek od około 300 zł. Warto jednak pamiętać, że dodatkowym kosztem jest regularna wymiana wkładów filtrujących. Lampa UV do czyszczenia wody z np. bakterii e-coli kosztuje około 1500 zł. Dużo droższe z kolei są filtry osmotyczne, które kosztować mogą od 1500 do nawet 6000 zł. Sam zmiękczacz kosztuje od 2500 do 3500 zł. Zmiękczacz z filtrem węglowym to już koszt 5500-6500 zł. Natomiast urządzenia usuwające żelazo lub mangan to koszt od 5000 do 7500 zł (podane ceny są cenami przybliżonymi, pochodzą z ogólnodostępnych w Internecie cen i zestawień kosztów, dlatego nie stanowią oferty handlowej). Zanim więc podejmiemy decyzję o zakupie kosztownego urządzenia, sprawdźmy jakość naszej wody i określmy, jakie jest główne zadanie jej filtrowania.

Stacja uzdatniania czy filtrowanie wody w kranie – porównanie

Urządzenia do oczyszczania wody różnią się nie tylko ceną, ale także budową, wydajnością, skutecznością czy wymaganiami eksploatacyjnymi. Niewątpliwie wszystkie muszą mieć atest PZH. Wodę oczyszczamy z wielu różnych składników, w przypadku własnego ujęcia mogą to być jony wapnia, magnezu, żelaza i manganu oraz związki azotu. Dodatkowo zmieniamy nieodpowiednie pH i zmniejszamy zawartość metali ciężkich. Filtr do zamontowania w szafce pod zlewem jest natomiast mniej wydajny niż urządzenie uzdatniające wodę dla całego domu, ale filtrowanie sprawia, że woda jest klarowna, smaczna i dobrej jakości. Z kolei jeśli nie masz na to miejsca w szafce, możesz użyć filtr montowany na wylewce baterii kuchennej. Zawiera on wkład z węgla aktywnego lub żywicy jonowymiennej. Twardą i chlorowaną wodę skutecznie przefiltruje natomiast dzbanek filtracyjny. A co uważają o tym ci, którzy korzystają z różnych rozwiązań oczyszczania wody?

Z doświadczenia użytkowników wynika, że już zwykły filtr węglowy potrafi zmienić smak i jakość wody. Z kolei system uzdatniania nakierowany na zmiękczanie wody to inwestycja w sprawny sprzęt AGD i brak konieczności odkamieniania czajników lub ekspresów do kawy. Ponad wszystko, wśród użytkowników oczyszczaczy panuje przekonanie, że woda naturalnie mineralizowana, płynąca z naszych domowych kranów, jeśli nie przechodzi przez starą instalację, jest zdrowa i bezpieczna dla ludzi.

Zalety i wady filtrowania wody

Dolewanie wody do dzbanka filtracyjnego może być uciążliwe, jeśli często sięgamy po nią nie tylko do picia, ale i do gotowania. Może się wówczas okazać, że skuteczniejsze i przyjemniejsze w użytkowaniu są zaawansowane systemy filtrujące. Jeśli nie masz w kuchni miejsca na dodatkowy dzbanek, możesz rozważyć kran do wody filtrowanej montowany bezpośrednio na baterii. Woda, która przez niego przepłynie, oczyści się bez konieczności przelewania jej do oddzielnego pojemnika. Filtry nakranowe i podzlewakowe są także estetyczne i subtelne. Najskuteczniejsze są jednak filtry z odwróconą osmozą, przez które płynie jedynie czysta woda, bez drobnoustrojów, cząsteczek zanieczyszczeń oraz chorobotwórczych mikroorganizmów. Wadą filtrów osmotycznych jest jednak duży stosunek wody oczyszczonej do odrzuconej w wyniku procesu. Okazuje się, że na 1 litr czystej wody osmotycznej przypadają aż 4 litry wody zużytej! Można jednak wykorzystać ją do spłuczki w toalecie lub podlewania ogrodu. Ponad wszystko trzeba mieć również na uwadze fakt, że podczas filtracji, oprócz szkodliwych substancji i elementów, często usuwa się z niej także niezbędne do życia minerały. Dużą wadą filtracji może być więc zaburzenie gospodarki minerałów w naszym organizmie za sprawą wody zupełnie z nich oczyszczonej. Co więcej, woda ze stacji uzdatniania nie nadaje się do podlewania ogrodu. Podobnie jak ludzki organizm zareaguje na nią niekorzystnie przez wypłukanie z niej potrzebnych minerałów, tak i rośliny odczują ich brak. Rozwiązaniem jest rozdzielenie instalacji i podlewanie ogrodu wodą bez poddawania jej wcześniejszemu uzdatnianiu.

Błędy przy filtrowaniu wody

• Pierwszym, najczęstszym błędem jest filtrowanie wody bez jej badania. Nie ma uniwersalnych rozwiązań, dlatego każda stacja uzdatniania powinna być odpowiednio dobrana i skonfigurowana. Zatem zanim wybierzesz urządzenie do filtrowania, zbadaj próbkę wody w sanepidzie.
• Z kolei jeśli w rurach płynie miękka woda, nie można zakładać instalacji miedzianej, ponieważ po pewnym czasie miedź będzie rozpuszczana, a instalacja ulegnie uszkodzeniu.
• Po trzecie, filtry narurowe mają mniejszą wydajność i pojemność na zanieczyszczenia, więc muszą być wspomagane przez inne urządzenia filtrujące.
• Po czwarte, jeśli masz twardą wodę, nie używaj filtrów ze złożem wapniowo-magnezowym, ponieważ materiał filtracyjny szybko ulegnie zbryleniu, a woda nie będzie filtrowana przez całą objętość złoża.
• Po piąte, pamiętaj o systematycznym czyszczeniu lub wymianie filtrów wewnętrznych, inaczej nie spełnią one swojego zadania.
• Po szóste, centralne filtry do wody wymagają odprowadzenia wody po płukaniu. Może się jednak okazać, że będzie to znaczne obciążenie szamba, które wygeneruje dodatkowe koszty w związku ze zwiększoną częstotliwością odbioru ścieków.
• Po siódme, bardzo ważne jest, by filtry znajdowały się w pomieszczeniu, w którym nie dojdzie do zamarznięcia wody.

Każdego dnia powinniśmy wypić około 2 litrów płynów. Część z nich to zwykła woda. Coraz większa świadomość ekologii (i ekonomii zarazem) sprawia, że częściej zamieniamy wodę butelkową na tę, płynącą z kranu. Jednak, aby pić ją bezpiecznie dla naszego zdrowia, należy ją filtrować. Kluczem do sukcesu jest zatem przestrzeganie zaleceń dotyczących wymiany wkładów filtracyjnych. Jedne wymagają tego co około 3-6 miesięcy, ale są też takie, z którymi nie trzeba nic robić przez kilka lat. Przy zakupie konkretnego rozwiązania warto pamiętać, że stacje uzdatniania wody i proste filtry to urządzenia jedynie do zmiękczania wody, a do jej oczyszczania służą specjalistyczne filtry montowane na przyłączu wody do domu lub urządzenia wykorzystujące proces odwróconej osmozy.