Czym jest chudziak?

Chudziak - beton chudy - to rodzaj betonu, który nie nadaje się do wykonania np. nadproży ze względu na zbyt małą wytrzymałość i niewielką grubość, ale świetnie sprawdza się w innej roli. Jest on materiałem budowlanym wykorzystywanym jako warstwa podkładowo-wyrównawcza. Chudziak jest betonem nienośnym, a jego klasa nie przekracza C8/10. Ma charakterystyczny skład - zawiera bardzo niewielkie ilości cementu (nie większe niż 180 kg/m3). 

Gdzie wykorzystuje się chudziak? Zastosowanie

• Sprawdza się on doskonale pod fundamenty lub ławy fundamentowe do wyrównania terenu. 
• Chudziak pozwala stworzyć dodatkową warstwę w postaci podbudowy pod nawierzchnie betonowe, która nie tylko wyrównuje teren, ale i chroni całą konstrukcję.
• Chudziak pod posadzką wyrównuje podłoże gruntowe, skutecznie wzmacnia zbrojenie, pozwala na utworzenie obudowy, która ma stabilizować m.in. przewody umieszczane w wykopach. 
• Niekiedy chudziak wykorzystuje się także przy budowie kominów. 
• Innym przykładem zastosowania jest wylanie chudziaka pod wylewkę betonową np. w celu wyrównania podłoża pod podłogi, garaż czy taras.

Jaką gęstość i klasę ma chudziak? 

Beton chudy - jak sama nazwa wskazuje - ma niewielką grubość. Nie jest także zbyt odporny na ściskanie. Jego wytrzymałość wynosi 6-10 MPa. Jest to zatem beton nienośny oznaczony zwykle klasą B-10. Powstaje z kruszywa składającego się z ziaren o gramaturze ok. 32 mm. 

Gęstość betonu podkładowo-wyrównawczego nie powinna przekraczać 2600 kg/m3, mając przy tym na uwadze, że średnia wartość wynosi 2000 kg/m3. 

Chudziak - za i przeciw

Wadą chudziaka jest niska odporność na ściskanie. Nie może być on zatem zastosowany jako materiał do wykonania schodów czy nadproży oraz wszelkich innych konstrukcji, gdzie kluczowa jest wytrzymałość materiału. Inną wadą jest trudność w przygotowaniu mieszanki takiego betonu samodzielnie. Wymaga to dużej dokładności ze strony wykonawców i zajmuje sporo czasu. Przekłada się to na zwiększone koszty robocizny. Problem ten można jednak częściowo wyeliminować, zamawiać gotowy chudy beton z betoniarni. Koszty nie będą co prawda niższe (raczej podobne lub nieco wyższe), ale mamy pewność, że mieszanka będzie miała odpowiednie proporcje, co jest niezwykle ważne dla uzyskania równej powierzchni bez pęknięć.

Chudziak ma jednak także wiele zalet, dla których jest powszechnie wykorzystywany, np.:

• szerokie zastosowanie,
• stabilizacja konstrukcji,
• niska cena,
• możliwość przygotowania mieszanki samodzielnie.

Kiedy warto zdecydować się na mieszankę chudego betonu? O ile nie wykonujemy właśnie nadproży czy schodów, ale np. podłogę na gruncie lub inne, niewymagające dużej wytrzymałości betonu konstrukcje, chudziak sprawdzi się doskonale. Należy jednak pamiętać, że jest to mieszanka o niewielkiej grubości, narażona na przemiany fizyczne i chemiczne. Może to skutkować niszczeniem w czasie, m.in. pękaniem, rysami mechanicznymi lub skurczowymi.

Ile kosztuje chudziak?

W dobie dynamicznie zmieniających się cen materiałów budowlanych i rosnącej inflacji ciężko podać konkretne ceny. Spróbujemy jednak przyjrzeć się najbardziej aktualnym cenom występującym w dostępnych w internecie zestawieniach kosztów. Należy jednak pamiętać, że mogą one odbiegać od rzeczywistych cen. Nie są również ofertą handlową.

Jakie zatem mogą być koszty chudziaka? Za gotową mieszankę z betoniarni, która jest wylewana z tzw. gruszki na placu budowy, zapłacimy ok. 200-250 zł. Jeśli betoniarnia znajduje się daleko od placu budowy, koszt może być jeszcze wyższy. W przypadku wykonania betonu samodzielnie, zapłacimy kolejno ok.:

• 30-35 zł za 1 tonę piasku budowlanego,
• 80-90 zł za 1 tonę żwiru,
• 10-20 zł za 25-kilogramowy worek cementu,
• 55-65 zł/dobę za wynajęcie betoniarki.

Uwaga na błędy przy wylewaniu chudziaka

Beton chudy to ważny etap każdej budowy i nietrudno w nim o błędy - nawet popełnianych przez ekipy budowlane. Bywa, że wykonawcy dają np. folię pod chudziak, a w sytuacji, gdy grunt złapie wilgoć, beton może zacząć “wysadzać”, ponieważ wilgoć nie będzie miała innego ujścia. Rozwiązaniem jest zadbanie o właściwy drenaż, nawiezienie odpowiedniego gruntu i jego skuteczne utwardzenie.

Wysadzanie może wystąpić także przy przemarznięciu posadzki oraz gruntu pod nią. Wystarczy zatem wykonać prace w odpowiedniej kolejności i przy sprzyjających warunkach atmosferycznych.

Inny błąd wykonawców, to zbyt szybkie użytkowanie chudziaka po wylaniu. Niektórzy budowlańcy nie czekają kilku dni z kolejnymi pracami, gdy jeszcze beton nie jest do końca związany. Skutkuje to powstawaniem wgłębień i innych nierówności, np. od paleciaka z innymi materiałami budowlanymi.

Innym błędem jest wykonywanie zbyt suchej mieszanki, czego efektem jest zbyt porowata powierzchnia. Robienie jej podczas ulewy może z kolei skutkować licznymi nierównościami.

Jak zrobić chudziaka samodzielnie? Instrukcja krok po kroku

Aby chudziak spełniał swoją rolę i np. nie pękał, powinniśmy zadbać o odpowiednie proporcje podczas jego przygotowywania. Należy również zadbać o wylanie właściwej grubości tego betonu i zapewnienie odpowiednich warunków do schnięcia. Poniżej przedstawiamy najważniejsze kroki podczas wykonywania chudziaka na budowie.

1. Proporcje chudziaka i mieszanie z wodą

Proporcje stosowane na 1 m3 wynoszą zwykle:

• 1230 kg żwiru,
• 150 dm3 wody,
• 190 kg cementu,
• 840 kg piasku.

W przypadku worka 25-kilogramowego stosuje się następujące proporcje: 20 litrów wody, 25 kg cementu, 161 kg żwiru oraz 110 kg piasku. 

Istotne jest, aby przygotowując mieszankę wykorzystać ograniczoną ilość wody. Konsystencja powinna przypominać mokrą ziemię. Do mieszania należy użyć betoniarki. Należy jednak liczyć się z tym, że przygotowywanie betonu podkładowo-wyrównawczego jest procesem wymagającym czasu i doświadczenia.

Chudy beton można też zamówić w postaci gotowej z betoniarni. To polecane rozwiązanie, ponieważ gwarantuje nam jakość zamówionego materiału. Wiąże się również z ułatwieniem prac na budowie - beton zostanie wylany bezpośrednio z tzw. gruchy.

2. Grubość warstwy chudego betonu

Chudziak powinien mieć niewielką grubość. W praktyce jest to mniej więcej 8-10 cm. Niektórzy decydują się na nieco większą grubość na poziomie 10-15 cm. 

3. Wylewanie chudziaka

Warstwa podkładowa z chudziakiem na gruncie to już obecnie standard praktycznie na każdej budowie. Jeśli planujecie więc wylewkę betonem chudym, musicie dopilnować trzech poniższych aspektów, czyli:

• wyrównać podłoże,
• zmniejszyć napływ wody do betonu konstrukcyjnego,
• zmniejszyć odpływ wody do betonu komórkowego.

Przed wylaniem mieszanki należy rozprowadzić w niższych warstwach instalację wodno-kanalizacyjną. Jeśli przewidziany jest kominek, musimy uwzględnić nawiew. 

Podłożem pod chudziaka może być warstwa dobrze zagęszczonego piasku, która wypełni przestrzenie między ścianami fundamentowymi. 

Po wylaniu chudziaka należy zadbać o odpowiednie jego odpowietrzenie oraz uzyskanie idealnie równej powierzchni.

4. Pielęgnacja chudziaka po wylaniu

Bardzo częstym błędem przy wykonywaniu chudziaka jest dopuszczanie do zbyt szybkiego wysychania podczas wiązania. W efekcie beton zaczyna pękać, ponieważ szybko się kurczy. Sprzyja temu również duża powierzchnia podłogi. Aby zapobiec takim uszkodzeniom, chudziaka należy odpowiednio pielęgnować po wylaniu przez pierwsze dni. Poleca się polewanie go wodą, gdy wylewka jest jeszcze świeża. Ponadto aby nie doprowadzić do pęknięć, do mieszanki warto dodać zbrojenie rozproszone. Alternatywą jest wykonanie zbrojenia płyty za pomocą siatek przeciwskurczowych.

5. Ile schnie chudziak?

Teoretycznie już po 24 godzinach od wykonania chudziaka jest on suchy, natomiast warto wstrzymać się z chodzeniem po nim i podejmowaniem się kolejnych prac (np. układanie hydroizolacji) przynajmniej na kilka dni.

6. Izolacja: papa czy folia?

Po wyschnięciu chudziaka można przejść do izolacji fundamentów przed wilgocią. To obowiązkowy krok w przypadku, gdy mówimy o fundamentach oraz posadzce na gruncie. Można wykonać ją za pomocą papy lub folii, przy czym pod względem skuteczności lepszym wyborem będzie papa. Materiał ten umieszczamy pod posadzką w celu ochrony podłogi przed wilgocią. Chroni również wylewkę z chudziaka. Nie ma większego znaczenia, jakiego rodzaju papę wybierzemy - ale łatwiejsza w montażu będzie papa termozgrzewalna niż klejona lepikiem. Jeśli jednak zależy nam na obniżeniu kosztów, możemy zdecydować się na zastosowanie folii układanej dwuwarstwowo. Warto położyć ją pod chudziakiem.