Szambo zamiast kanalizacji

Jedną z opcji utylizowania ścieków jest szambo. Jest to szczelny zbiornik podłączony do domowego systemu kanalizacyjnego. W wyniku różnych procesów oczyszczających, w zbiorniku gromadzą się groźne bakterie i wirusy. Dlatego kluczowa jest jego szczelność. Zwykle do wyboru są zbiorniki:

• betonowe
• z tworzywa sztucznego.

Betonowe szambo

Bardzo szczelne i odporne na procesy zachodzące w ściekach szambo. Jest jednak duże i ciężkie, przez co jego montaż jest nieco utrudniony. W tym wypadku trzeba również zadbać o transport i rozładunek. Niemniej jednak to najlepsze rozwiązanie na tereny z wysokim poziomem wód gruntowych.

Zbiornik z tworzywa sztucznego

Jest lekki i łatwy w montażu. Można zainstalować go samodzielnie. Składa się zwykle z polietylenu lub kompozytu żywic poliestrowych, zbrojonych włóknem szklanym. Jest on zbiornikiem szczelnym, trwałym oraz odpornym na zmiany temperatur czy nacisku na podłoże. Jeśli zbiornik nie będzie dobrze zakotwiczony w gruncie, może po opróżnieniu zostać wypchnięty na skutek wyporu hydrostatycznego.

Formalności związane z szambem

Szambo nadaje się na małe działki, gdzie niemożliwe jest zastosowanie przydomowej oczyszczalni ścieków. Trzeba jedynie zadbać o odpowiednie minimalne odległości od różnych elementów:

• 5 metrów od okien i drzwi budynku
• 7,5 metra od granicy działki
• 15 metrów od studni, jeśli taka znajduje się w pobliżu.

Podane odległości dotyczą także budynków i studni na działkach sąsiednich.

Chcąc wykonać szambo na działce, należy spełnić określone wymagania formalne. Konieczne jest zgłoszenie w odpowiednim starostwie wykonania takiej instalacji (do pojemności 10 m³). Właściwe prace możesz rozpocząć dopiero 21 dni po doręczeniu zgłoszenia do urzędu i przy jednoczesnym braku sprzeciwu instytucji. 

Przydomowa oczyszczalnia ścieków

Alternatywą dla szamba są przydomowe oczyszczalnie ścieków. Ich wybudowanie określają zapisy w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego (MPZP) lub uchwale samorządu gminy. W przypadku budowania oczyszczalni wraz z domem, należy do dokumentacji dołączyć jej projekt i określić jej lokalizację na działce. Natomiast jeśli oczyszczalnia będzie montowana niezależnie od budowy domu, należy zgłosić zamiar jej wykonania w starostwie powiatowym (jeśli oczyszczalnia ma wydajność do 7,5 m³), a przy braku sprzeciwu po 30 dniach można rozpocząć prace.

Efektywność i skuteczność oczyszczalni zależy od zastosowanego rodzaju. Wyróżnia się wśród nich oczyszczalnie:

• z drenażem rozsączającym
• z filtrem piaskowym
• z filtrem gruntowo-roślinnym
• z komorą osadu czynnego
• ze złożem biologicznym.

Oczyszczalnia z drenażem

Najczęściej wybiera się oczyszczalnię domową z drenażem rozsączającym. Głównie za sprawą wysokiej skuteczności i łatwego montażu. Równie ważne w tym wypadku są też niskie koszty budowy. Sama instalacja polega na ułożeniu rur w wykopie i połączeniu ich z osadnikiem gnilnym oraz studzienką rozdzielającą. Działanie polega na beztlenowym oczyszczaniu ścieków w osadniku przy pomocy specjalnego filtra. Następnie dochodzi do oczyszczania tlenowego w drenażu. To rozwiązanie sprawdza się wyłącznie w przypadku gleb przepuszczalnych z wodami gruntowymi poniżej 2 m. Oczyszczalnia ukryta jest w gruncie, niemniej jednak trzeba mieć świadomość, że w przypadku 4-osobowej rodziny, niezbędne jest 100 m² powierzchni. Określone są tu także minimalne odległości od innych elementów na działce: 30 m od studni (nawet tej zlokalizowanej na sąsiedniej działce) oraz 3 m od budynków i drzew. 

Oczyszczalnia z filtrem piaskowym i gruntowo-roślinnym

Na ciężkie gleby i tereny z wysokim poziomem wód gruntowych poleca się oczyszczalnie z filtrem piaskowym. Wówczas filtr umieszcza się w nasypie i oddziela od gruntu specjalną folią. Ścieki przepływając przez filtr, trafiają do gleby.

Natomiast oczyszczalnia z filtrem gruntowo-roślinnym również filtruje ścieki i oddaje je do gleby. W tym jednak wypadku, drenażem jest gleba i rośliny bagienne. 

Oczyszczalnia ze złożem biologicznym

Oczyszczalnia biologiczna działa podobnie do oczyszczalni z drenażem. Z tą jednak różnicą, że w zbiorniku umieszcza się złoże biologiczne. Jest wysoce skuteczna w działaniu i nadaje się na nawet najmniejsze powierzchniowo działki i najtrudniejsze warunki glebowe. Ścieki można w tym wypadku odprowadzać do studni chłonnej lub wód powierzchniowych. Wysoce skuteczne są oczyszczalnie roślinne. Wówczas rolę złoża biologicznego pełni system korzeniowy roślin. Zajmują jednak dużą powierzchnię, a zimą bywają awaryjne.

Oczyszczalnie z komorą osadu czynnego

Wartą zauważenia jest także oczyszczalnia, w której stosuje się komorę osadu czynnego oraz wtórnego. Można ją zainstalować na niewielkiej działce z trudnymi warunkami glebowymi. Trzeba jednak wiedzieć, że w tym wypadku ścieki muszą być regularnie mieszane i napowietrzane, dlatego oczyszczalnia do swojego działania potrzebuje energii elektrycznej.

Obsługa oczyszczalni ścieków

Większość przydomowych oczyszczalni ścieków, oprócz tej z komorą osadu czynnego, nie wymaga podłączenia do prądu. Co więcej, wszystkie są też łatwe w obsłudze i konserwacji. Konieczne jest tylko oczyszczanie zbiornika i filtra mniej więcej raz na dwa lata. Dodatkowo należy aplikować specjalne środki bezpośrednio do muszli toaletowej – zwykle raz na dwa tygodnie.

Szambo ekologiczne

Ekologiczne szambo to propozycja dla tych, którzy nie chcą montować zwykłego szamba ani przydomowej oczyszczalni. W tym wypadku wystarczy osadnik gnilny i drenaż rozsączający, dzięki czemu proces tlenowego i beztlenowego oczyszczania ścieków odbywa się w wydzielonych sekcjach. W osadniku dochodzi do oczyszczania ścieków beztlenowo, a po przejściu przez specjalny filtr, trafiają one do drenażu, gdzie oczyszczane są tlenowo. Dlaczego jest to korzystne? Głównie za sprawą tego, że produktem końcowym oczyszczania ścieków w szambie ekologicznym jest woda, która bezpieczna dla środowiska, może trafić do wód gruntowych bez żadnych obaw. Jest to rozwiązanie, które nie wymaga obsługi. Pamiętać trzeba jedynie o dodaniu do muszli klozetowej raz na dwa tygodnie specjalnej tabletki oraz opróżnienia osadnika i czyszczeniu filtra co około dwa lata. To idealna opcja także wówczas, gdy nie można odprowadzić wody do cieku wodnego, a grunt również nie przyjmie takiej ilości. Szacuje się, że inwestycja w szambo ekologiczne zwraca się po około dwóch latach. 

Szambo czy oczyszczalnia?

Szambo to rozwiązanie dla tych, którzy nie mają wystarczającej powierzchni na działce, by przygotować osadnik gnilny i pole infiltracyjne. Szambo ekologiczne można zbudować nawet na nieprzepuszczalnej glebie. Z kolei jeśli najważniejsze są niższe koszty eksploatacji, a jednocześnie nie liczą się koszty inwestycyjne, wówczas do wyboru jest przydomowa oczyszczalnia ścieków. Oczyszczalnia jest bezpieczniejsza dla ludzi, ponieważ w przypadku awarii to właśnie szambo może doprowadzić nawet do zatrucia. Oczyszczalnia ścieków bardziej się opłaca w domu dla minimum 2 osób, niemniej jednak np. dla domku letniskowego lepszym wyborem będzie ekologiczne szambo. 

Najtańsza w budowie jest oczyszczalnia z drenażem rozsączającym. Nieco droższa jest ta z filtrami, natomiast za najdroższą uchodzi biologiczna oczyszczalnia ścieków. W tym wypadku największe koszty pochłonie budowa zbiornika lub komory osadu czynnego. Szambo natomiast to tańsza alternatywa. Betonowe szambo jest droższe, natomiast cena całościowa zależy w dużej mierze od wielkości zbiornika.

Z kolei rozważając koszty eksploatacji, oczyszczalnia jest o wiele tańsza w porównaniu do szamba ekologicznego.

Wszystkie różnice między oczyszczalnią a szambem prezentuje poniższa tabela:

Jeśli na działce nie ma doprowadzonej kanalizacji, trzeba skorzystać z innych metod odprowadzania ścieków. Może to być zarówno szambo, jak i przydomowa oczyszczalnia ścieków. Oczywiście nie zawsze można je zainstalować na każdym gruncie, ale przy zachowaniu odpowiednich wytycznych, zasad i odległości, możesz korzystać z ekologicznych i bezpiecznych systemów odprowadzania nieczystości.