Czym i po co zaizolować fundamenty?

Budując dom trzeba pamiętać o ochronie m.in. przed wilgocią. Wymagają jej wszystkie elementy budynku, ale niewątpliwie kluczową kwestią są fundamenty. Potrzebują one zabezpieczenia zarówno przed wilgocią, jak i wodą gruntową. Przy braku izolacji fundamentów lub źle wykonanej izolacji, z gruntu przenika do nich woda powodując zawilgocenie. Utrzymujący się stan, w którym fundamenty są mokre sprawia, że ulegają one korozji i niszczeją. Szczególnie niebezpieczna sytuacja jest zimą, kiedy dodatkowo woda pod wpływem mrozów zamarza. W ekstremalnych przypadkach wilgotne fundamenty powodują zawilgocenie ścian parteru i łuszczenia się farby lub pojawiania pleśni.

Głównym składnikiem izolacji fundamentów i ścian podziemia jest materiał na bazie asfaltu (emulsje, lepiki i papy), folie PVC a także wodoszczelne zaprawy polimerowe. Warto zwrócić uwagę na fakt, że papy w innej osnowie niż z poliestru lub włókna szklanego szybko ulegną zniszczeniu i nie nadają się do tego rodzaju izolacji. Innym materiałem jest folia tłoczona, ale ona pełni raczej funkcję drenażową i osłonową – pomocniczą – a nie bezpośrednio chroniącą przed wnikaniem wody. Powodów, dla których trzeba izolować fundamenty jest więcej. Dlatego rozróżniamy izolację:

• pionową
• poziomą
• termiczną
• przeciwwilgociową
• przeciwwodną.

Sprawdź: Materiały do budowy fundamentów – porównanie

Rodzaje izolacji pionowej

Izolacja pionowa polega na izolowaniu ścian fundamentów, a do jej rodzajów należą:

• lekka izolacja przeciwwilgociowa – chroni budynek przed wodą opadową i naturalną wilgocią gruntu; stosowana w przypadku występowania wody gruntowej co najmniej 1 metr poniżej poziomu posadowienia; wykonuje się ją od zewnątrz fundamentów, zwykle z masy bitumicznej
• średnia izolacja przeciwwodna – chroni budynek przed wodą opadową, gdy woda gruntowa jest poniżej fundamentu, ale grunt jest nieprzepuszczalny; wykonuje się go z papy, szlamu cementowego lub masy KMB
• ciężka izolacja przeciwwodna – chroni budynek przed wodą naporową (wywierającą ciśnienie hydrostatyczne); wykonuje się ją z papy termozgrzewalnej, masy KMB, szlamu cementowego lub samoprzylepnej folii.

Jakich materiałów używać?

Do izolacji fundamentów można używać szeregu różnych materiałów. Są to m.in.:

• papa – do izolacji poziomej i pionowej, elastyczna i wytrzymała, odporna na promienie UV i czynniki chemiczne
• masa bitumiczna – lepiki i masy asfaltowe z dodatkiem żywicy, kauczuku lub polimerów, używane do lekkich i średnich izolacji przeciwwodnych
• folia fundamentowa – wykonana z polietylenu lub PCW, łatwa w układaniu, ale wymaga starannego połączenia z innymi powłokami hydroizolacyjnymi
• masa KMB – zwykle do izolacji pionowych, uznawana za najlepszy materiał bitumiczny do izolacji przeciwwodnej
• szlamy uszczelniające – do izolacji pionowych, te, które tworzą sztywną powłokę mogą pękać
• folie kubełkowe (tłoczone) – nie są materiałem izolacyjnym, ale chronią izolację pionową i ocieplenie fundamentów ze styropianu.

Z czego wykonać izolację termiczną ścian fundamentowych?

Izolacja przeciwwodna to jedno, ale warto też wykonać izolację termiczną ścian fundamentów. Powinny być ocieplane do ławy. Materiałami, które można do tego zastosować są:

• styropianowe płyty – lekkie, odporne na wilgoć, gwarantujące izolację termiczną
• płyty XPS – płyty z polistyrenu ekstrudowanego – lekkie i twardsze od styropianu, izolują lepiej niż styropian i mają mniejszą nasiąkliwość; występują w kolorze błękitnym, żółtym, zielonym i różowym
• płyty PIR – z twardej pianki poliuretanowej – dobrze izolujące termicznie i wytrzymałe na uszkodzenia mechaniczne

Izolowanie fundamentów – czy to potrzebne?

Sposób izolacji zależy od tego, czy budynek jest podpiwniczony oraz od tego, jaki jest poziom wód gruntowych. Jeżeli w projekcie nie zaplanowano piwnicy, oznacza to, że poziom podłóg pomieszczeń znajduje się ponad powierzchnią terenu, a tym samym nie zagraża im woda w znacznym stopniu. Chyba, że zdarzyłyby się lokalne podtopienia lub powodzie. W normalnych warunkach jednak wystarczy w budynkach bez piwnicy stworzyć izolację przeciwwilgociową w formie ciągłej, szczelnej przepony na zwieńczeniu ścian fundamentowych oraz pod podkładem podłogi na gruncie. To pozwoli uchronić ściany przed wilgocią kapilarną, która powstaje w wyniku przemieszczania się cząstek wody w porowatych materiałach i wnikania do wnętrza. Izolacja pozioma pozwala uniknąć tego zjawiska. Jeśli jednak obawiamy się wody wnikającej w fundamenty, można wykonać izolację pionową – na ścianach fundamentowych.

Jak izolować fundamenty w domu bez piwnicy?

W budynku niepodpiwniczonym nie ma potrzeby układania izolacji przeciwwodnej w podziemnych częściach. Wystarczy ułożenie poziomej izolacji, by ochronić budynek przed wilgocią. Nie jesteś zmuszony do izolowania elementów otoczonych gruntem, np. ław lub ścian fundamentowych. Ich zawilgocenie nie wpływa na trwałość konstrukcji, o ile jest ona wykonana z odpowiednich materiałów. Wystarczą więc np. dwie warstwy papy podkładowej na osnowie z poliestru lub włókna szklanego. Należy je skleić lepikiem na zimno. Same warstwy trzeba wysunąć około 20 cm poza obrys ścian. Wszystko po to, by połączyć je z izolacją przeciwwilgociową pod podłogą pomieszczeń na parterze. Aby jednak zmniejszyć nasiąkliwość ścian fundamentowych, warto zaimpregnować je obustronnie emulsją asfaltowo-kauczukową. Przed tym najlepiej wyrównać powierzchnię ścian – wypełnić spoiny i wykruszenia lub po prostu nałożyć cementową warstwę.

Jak izolować fundamenty w domu podpiwniczonym?

Jeżeli w budynku zaplanowano podpiwniczenie, wówczas należy zabezpieczyć konstrukcję przed wilgocią kapilarną, ale także przed wodą gruntową zmieniającą poziom w ciągu roku. Musisz więc utworzyć szczelną barierę od powierzchni gruntu, przez ściany zewnętrzne aż do podłogi piwnicy. W zależności od wahań poziomu wód podziemnych, trzeba wybrać odpowiedni materiał. Koniecznie ułóż na ławach fundamentowych izolację poziomą – dwie warstwy papy, którą następnie łączy się z izolacją podłogową piwnicy. Wymagana jest tu jednak druga izolacja – na ścianach piwnicy powyżej poziomu gruntu. Taką izolację może stanowić jedno lub dwuwarstwowe pokrycie papowe, które należy dodatkowo osłonić tzw. folią kubełkową – tłoczoną. Jednak, aby uchronić dom przed możliwym podniesieniem wód gruntowych do wysokości fundamentu, należy ułożyć tzw. drenaż opasowy. Jest to system rur wkopany w ziemię, który pomaga obniżać poziom wód gruntowych, a przez to ogranicza napór wody na podłogę i ściany piwnicy. Ten sposób wymaga jednak odprowadzenia wody z systemu drenażowego do sieci melioracyjnej lub naturalnych zbiorników, a jeśli takie nie występują w okolicy – do specjalnie wykopanej studni chłonnej. Na koniec warto zwrócić uwagę na fakt, że nawet jeśli fundamenty wykonane są z wodoszczelnego betonu, powinno się je dodatkowo zaizolować. Jeśli bowiem okaże się, że doszło do choćby nawet najmniejszego pęknięcia, w ścianę zacznie wnikać woda i wilgoć.

Budowa i izolacja fundamentów to zatem bardzo ważna kwestia. Inaczej prace przebiegają w budynku podpiwniczonym, a inaczej w domu bez piwnicy. Warto jednak zwrócić szczególną uwagę na ten etap budowy, by w przyszłości cieszyć się solidną i trwałą konstrukcją.