O rodzaju zastosowanego fundamentu decyduje projektant odpowiedzialny za konstrukcje budynku. Uwzględnione muszą zostać takie czynniki jak wielkość domu, liczba kondygnacji, technologia budowy czy warunki gruntowe panujące na działce. Aby poznać nośność i rodzaj gruntu oraz poziom wód, należy wykonać badania geotechniczne.

Rodzaje fundamentów

Fundament łączy budynek z podłożem. Wyróżnić można fundamenty bezpośrednie i pośrednie. Bezpośrednie przekazują obciążenia powierzchnią podstawy, a pośrednie (nazywane też głębokimi) przekazują obciążenia przez pobocznicę fundamentu. Różnią się też tym, że bezpośrednie są płytkie, a pośrednie posadowione są stosunkowo głęboko.

Najczęściej fundament złożony jest z ławy oraz ścian fundamentowych. Jeżeli w budynku zaprojektowano piwnicę, ściany fundamentowe są jednocześnie ścianami piwnic. Jeśli jednak budujesz na gruntach o słabej nośności i niejednorodnych, lepszym rozwiązaniem jest płyta fundamentowa. Oznacza to nie tylko skrócenie czasu budowy, ale jednocześnie zmniejszenie kosztów. Dodatkowo płyta fundamentowa stanowi podłogę na gruncie.

Sprawdź: Materiały do budowy fundamentów – porównanie

Fundament bezpośredni

Ten rodzaj fundamentu bywa także nazywany płytkim, ponieważ obciążenia budynku przekazuje bezpośrednio na grunt. Do bezpośrednich zaliczyć można:

• ławy – najpopularniejszy typ w budownictwie jednorodzinnym, stosunkowo niedrogi i łatwy w wykonaniu; zwykle są to ławy betonowe (zbrojenie stanowią cztery stalowe pręty połączone strzemionami) lub żelbetowe (zbrojone poprzecznie w ramach wzmocnienia na gorszych jakościowo gruntach lub w budynkach kilkupiętrowych)
• płyty – żelbetowa monolityczna płyta jest wylewana bezpośrednio na placu budowy; jest zbrojona stalowymi prętami, co nadaje stabilności i sprawia, że ciężar budynku zostaje rozłożony równomiernie; nadaje się do budynków z piwnicą i bez niej
• stopy – przenosi na grunt obciążenia punktowe, np. z filarów; mają zwykle podstawę w kształcie kwadratu lub prostokąta, a w przekroju pionowym ma kształt schodkowy, trapezu lub prostokąta; zbrojenie stanowi siatka z prętów przy podstawie stopy
• skrzynie – otwarta lub zamknięta konstrukcja stosowana zwykle w wysokich budynkach (np. hotele, galerie handlowe); składa się z fundamentu płytowego, ścian oraz pokrywy – płyty górnej
• ruszty – stosuje się je na gruntach o kiepskiej nośności i sztywności; zwykle występują w formie ław fundamentowych wzmocnionych żebrami
• bloki – zwykle to przyczółki mostowe, które służą do wznoszenia ścian fundamentowych i piwnicznych; używa się ich do budowy słupów, podmurówek pod ogrodzenie, murków, ścian działowych; muszą być trwałe i odporne na ściskanie.

Fundament pośredni

Pośrednio posadowione bywają słupy, pale, studnie. Pośredni fundament bywa także nazywany głębokim, ponieważ ma przenosić obciążenia na głębokie warstwy gruntu w sytuacji, gdy grunt blisko powierzchni nie jest zwarty, stabilny i nośny. Pośredni fundament jest polecany także na gruncie, który jest osłabiany np. powodziami lub gdy budynek ma stanąć na skarpie.

Fundamenty pośrednie jako pale można podzielić na:

• podparte – elementy stabilizujące są wwiercone lub wbite w głębsze warstwy podłoża, np. pale żelbetowe wbite pionowo wsparte o warstwę skał, które znajdują się na głębokości kilku metrów; mogą to być też ściany szczelinowe czy studnie fundamentowe
• zawieszone – najczęściej są to pale z betonu nie wsparte na stabilnym podłożu – obciążenia przenoszone są na grunt poprzez tarcie wzdłuż bocznej powierzchni pala (pobocznicy)
• normalne – łączą właściwości podpartych i zawieszonych, czyli przenoszą obciążenia przez tarcie boczne i pionowo.

Taki rodzaj fundamentów nie jest wybierany często, ponieważ ich koszt jest stosunkowo wysoki. Dzieje się tak również za sprawą tego, że dom jednorodzinny nie może być postawiony na samych palach, ale konieczne jest do tego wykonania ław, co zwiększa cenę.

Ile kosztuje wykonanie fundamentów?

Wycena wykonania fundamentów to nie jest łatwa kwestia. Wiele zależy od tego, jaki rodzaj fundamentów został zaplanowany już na etapie projektu i jak duża jest powierzchnia samego domu. Szacuje się więc, że za fundamenty płaci się około 10-20% ceny budowy całego domu.

Koszt ław fundamentowych

Betonowe ławy fundamentowe i ściany z bloczków betonowych to około 5-8% całkowitych kosztów budowy. W domach o prostej bryle i konstrukcji fundamenty kosztują około 100 zł/m², niemniej jednak w skomplikowanych fundamentach koszty te mogą wzrosnąć nawet trzykrotnie. Wspomniane kwoty to koszty samej płyty. Do tego należy dodać koszt betonowej konstrukcji podłogi na gruncie z podsypką (około 70 zł/m²) i izolacji termicznej oraz przeciwwilgociowej. Ocieplenie podłogi to kolejne 50 zł/m².

Cena płyty fundamentowej

Płyty fundamentowe są droższe niż ławy fundamentowe. Ich koszt to około 180-200 zł/m². Są jednak takie sytuacje, w których cena wykonania płyty wzrasta do nawet 400 zł/m².

W przypadku domu o powierzchni 100 m² za wykonanie fundamentów trzeba zapłacić około 25-30 tys. złotych Cena ta dotyczy fundamentów do domu bez piwnicy i piętra, czyli jest ceną minimalną. W związku z rosnącymi kosztami, w 2022 roku kwoty te podnoszą się do około 30-35 tys. złotych.

Jaki rodzaj wybrać? Opinie

Przed decyzją o rodzaju fundamentów staje wielu inwestorów. Swoimi spostrzeżeniami dzielą się oni na forach internetowych. Oto niektóre z wypowiedzi:

Grunt gdzie będzie dom musi być stabilny i od warunków glebowych będzie zależało jak duży i skomplikowany będzie fundament.. Czym bardziej skomplikowany i wyższy tym droższy ... 

Wiele razy już pisano na forum, że płyta jest zazwyczaj droższa niż ławy. Jeżeli koszt to jedyne kryterium to co się spinasz na płytę. Różnica nie jest wielka jak policzyć wszystkie roboty przy ławach do stanu 0. Ja mam płytę 23cm betonu fi 10 co 12cm pod dom piętrowy. Niestety nie ma wielu konstruktorów którzy dobrze policzą płytę. 

Ja po zrobieniu płyty fundamentowej i tradycyjnych fundamentów z każdym dniem upewniam się, że była to słuszna decyzja. Zrobiłem też bardzo dokładne wyliczenie, z którego wynika, że koszt jest niemal identyczny. 

Najpierw więc projekt wybierz a później ten projekt do adaptacji (architekt) , badania gruntu i będziesz wtedy wiedział jak maja wyglądać fundamenty i wtedy można zacząć myśleć czy chcesz zwykłe fundamenty czy płytę fundamentową … Chociaż na skarpie fundamenty nie będą tanie ... 

Co do robocizny to wykonawca jak wspomniałem że być może zamiast płyty zrobiłbym zwykłe fundamenty powiedział że w takim przypadku musiałbym policzyć jeszcze raz robociznę ale będzie ona sporo wyższa niż przy płycie , tak samo jak dużo tańsze są roboty ziemne jak i ilość potrzebnej ziemi (w mnie wystarczy zaciągnąć 30cm ziemi i tyle).

Ile zatem ludzi, tyle opinii. Warto decyzję o fundamentach przedyskutować z projektantem – konstruktorem, który podpowie, które rozwiązanie będzie lepsze do konkretnego budynku na określonej działce.

Fundamenty, choć zwykle niewidoczne, są jednymi z najważniejszych elementów konstrukcji budynku. Przenoszą obciążenia na grunt i odpowiadają za stabilność budynku. Główna zasada mówi o tym, że na dobrym i stabilnym gruncie, możesz wybrać ławę, która jest rozwiązaniem tańszym, ale w przypadku niekorzystnych warunków glebowych lepiej zdecydować się na płytę fundamentową. 

Przeczytaj, jak wykonać fundamenty krok po kroku.

UWAGA! Podane kwoty są cenami przybliżonymi, pochodzą z ogólnodostępnych w Internecie zestawień kosztów, dlatego mogą odbiegać od aktualnych cen oraz nie stanowią oferty handlowej.