Przygotowanie fundamentów to bardzo ważna kwestia dla stabilności całego budynku. Ich wykonanie wymaga staranności, dokładności, a przede wszystkim doświadczenia. Nie jest to więc rodzaj prac polecanych w ramach budowy domu systemem gospodarczym. Popełnione błędy wpłyną na konstrukcję budynku, a w ekstremalnych przypadkach mogą powodować katastrofę budowlaną.

Zobacz: Rodzaje fundamentów – właściwości, koszty, opinie

Fundamenty – jak je wykonać krok po kroku?

To podstawa każdego domu, która jest najbardziej obciążoną częścią konstrukcji. Należy więc wykonać je skrupulatnie, pamiętając o poniższych krokach.

1. Usunięcie humusu

Humus to warstwa ziemi roślinnej, która sięga głębokości około 30 cm. To urodzajna ziemia, pełna pożytecznych mikroorganizmów, dlatego warto odłożyć ją na bok, a wykorzystać w przyszłości np. do założenia ogrodu. Aby móc wykonać fundamenty, należy pozbyć się tej warstwy. Dopiero oczyszczony i wstępnie wyrównany grunt nadaje się do dalszych prac.

2. Wytyczenie budynku i wykonanie wykopów

Budowę domu należy zacząć od prac geodety. To on wytyczy osie i punkty charakterystyczne budynku. Te działania prowadzą do wytyczenia rzędnych, względem których będą wykonane wykopy o wymaganej głębokości. Ta część musi być skontrolowana przez kierownika budowy. Około 50 cm od wykopu należy wbić paliki i przytwierdzić do nich poziome deski, by wyznaczyć ściany narożnikowych fundamentów. Na takiej konstrukcji z palików i desek mocujemy ławy drutowe. Punkty przecięcia drutów to właśnie narożniki ścian fundamentowych. Tak przygotowany teren pozwala na wykonanie wykopów (ręcznych lub przy pomocy maszyny).

3. Ułożenie szalunków

Po działaniach geodety, można przystąpić do prac właściwych, z czego pierwszym etapem jest zrobienie wykopów i przygotowanie szalunków. Po wykopaniu ziemi na odpowiednią głębokość i w wytyczonym obrysie, należy wykonać ławy fundamentowe. W tym wypadku szalunki mogą być:

• ziemne – na zwartym i twardym gruncie
• drewniane – na gruncie gorszej jakości.

W praktyce oznacza to wykonanie wykopów o głębokości i szerokości ław, a następnie ułożeniu na nich zbrojenia, które kolejno zostaje zalane mieszanką betonową. Warto zaznaczyć, że szalunki ziemne są tańsze niż szalunki drewniane, ale czasem ziemia zbyt się obsypuje i szalunek drewniany to jedyna skuteczna i bezpieczna metoda.

Jest jednak także taka możliwość, że pod budynek przygotowana zostanie płyta fundamentowa. Wówczas szalunek stanowi termoizolacja. Tworzą ją elementy z polistyrenu ekstrudowanego XPS lub specjalne płyty termoizolacyjne z obrzeżami wzmocnionymi zastrzałami.

4. Ułożenie prętów zbrojeniowych

Przygotowanie zbrojenia to ważny etap prac nad fundamentami, które są elementami żelbetowymi. Ponieważ zbrojenie zostaje zakryte, dobrze jeśli ten etap nadzoruje kierownik budowy i inspektor nadzoru inwestorskiego. Ława to element długi, dlatego kluczowa jest odpowiednia długość zakładów prętów zbrojenia głównego. Same pręty należy układać w osi ław, na dystansach, które zapewnią właściwe otulenie. Pamiętaj także o zapewnieniu ciągłości zbrojenia ław w miejscach ich połączeń i w narożnikach. Miejsca łączenia to przestrzenie, gdzie należy dodać pręty zbrojeniowe.

5. Wylewka betonowa

Po uzbrojeniu fundamentów należy je zalać mieszanką betonową. Musi ona być w trakcie betonowania odpowiednio odpowietrzona. Wykonuje się to przy użyciu wibratora buławowego zagłębianego w betonie. Około tydzień po wylaniu fundamentów można zdemontować przygotowane wcześniej deskowanie.

6. Podlewanie betonu

Po wylaniu betonu, fundamenty należy pielęgnować je polewając wodą obficie przez 7 dni. Wszystko przez to, że beton podczas schnięcia i tężenia kurczy się, co może prowadzić do powstania rys, a gromadząca się w nich wilgoć docierać do zbrojenia. Jeżeli będziesz regularnie i dokładnie polewał fundament, utrzymasz podwyższoną wilgotność chroniącą przed intensywnym wysychaniem i powstawaniem rys skurczowych.

Zapoznaj się: Materiały do budowy fundamentów – porównanie

7. Zabezpieczenie przeciw wilgoci

Skoro fundament zagłębiony jest w gruncie, zagrażają mu wilgoć i niskie temperatury. Dlatego trzeba odpowiednio zabezpieczyć wykonane fundamenty.

• W przypadku ław fundamentowych, do zabezpieczenia przeciw wilgoci stosuje się hydroizolację poziomą. Wystarczy nanieść na górną powierzchnię ław emulsję gruntującą oraz wykonać hydroizolacją z papy lub specjalnej folii.
• W przypadku płyt fundamentowych, w miejscu, gdzie będzie postawiona ściana, należy wykonać hydroizolację ze specjalnej emulsji oraz folii lub papy termozgrzewalnej.

Po wykonaniu izolacji, fundamenty należy zasypać piaskiem. Ważne, by był on nieaktywny organicznie.

8. Murowanie ścian fundamentowych

Po tym etapie czas na pierwsze ściany. Fundamenty osiągają całkowitą nośność po 28 dniach od wylania, ale ponieważ cały budynek nie jest budowany na raz, tylko odbywa się w dłuższym czasie, wznoszenie ścian można zacząć nawet następnego dnia, jeśli beton wystarczająco stwardniał.

Jeśli budynek jest posadowiony na ławach fundamentowych – wykonaj ściany fundamentowe. Jeśli natomiast spoczywa na płycie i ma być podpiwniczony, wymuruj ściany piwnicy lub parteru.

Trzeba mieć również świadomość, że fundamenty to coś, co należy zaprojektować indywidualnie. Jeśli kupujesz gotowy projekt domu, pamiętaj, że musisz go dostosować do warunków gruntowych i uzyskać opinię geotechniczną.