Murować samemu czy z firmą?

Budując dom, trzeba się liczyć z niemałymi kosztami. Do cen materiałów, trzeba bowiem doliczyć koszty robocizny, które w ogólnym rozrachunku oznaczają około 40% wszystkich kosztów budowy domu. Najłatwiej i najpewniej jest oczywiście zatrudnić firmę budowlaną. Jeśli jednak chcesz minimalizować koszty, możesz zdecydować się na budowę domu metodą gospodarczą, Wówczas ponosisz jedynie koszty materiałów oraz ewentualnego zakupu lub wypożyczenia narzędzi. Niemniej jednak taką decyzję trzeba gruntownie przemyśleć – zwykle budowa domu systemem gospodarczym znacznie wydłuża czas budowy, a jednoczesna rezygnacja z pracy na rzecz budowy domu oznacza, że nie zarabiamy dodatkowych pieniędzy. Niemniej taka forma daje z pewnością dużą satysfakcję. Trzeba mieć jednak świadomość, że najmniejszy błąd rzutuje na trwałość i stabilność całej konstrukcji.

Rodzaje ścian

Murowanie ścian oznacza ich budowanie z pustaków ceramicznych, gazobetonu, silikatu, betonu komórkowego itp. Szereg materiałów do wykorzystania jest spory. Oprócz samego materiału do wznoszenia ścian, trzeba uwzględnić także odpowiednią zaprawę w ramach spoin pionowych i poziomych. Ważne znaczenie ma też rodzaj ściany.

Podstawowy podział mówi o ścianach:

• zewnętrznych
• wewnętrznych.

Z kolei ściany wewnętrzne dodatkowo dzielą się na:

• nośne – trwale połączone wieńcem z konstrukcją (włączając w to ściany zewnętrzne)
• działowe – dzielą budynek na pomieszczenia, a przede wszystkim przenoszą obciążenia pionowe stropu oraz kolejnych pięter budynku.

Rodzaj ściany można rozpoznać często po jej grubości. Określona jest ona już na etapie projektu domu, ale dla poszczególnych ścian przyjmuje się grubości: 6-12 cm dla ścian działowych i ponad 20 cm dla ściany nośnej. Jeśli więc ściana jest grubsza niż 20 cm, możesz mieć pewność, że jest to ściana nośna.

Ściany warstwowe

Liczba warstw ścian zewnętrznych ma duże znaczenie dla ich wnoszenia. Do konkretnej opcji należy zastosować odpowiednią metodę murowania. Do wyboru mamy:

• ścianę jednowarstwową – stosunkowo rzadkie rozwiązanie, zwykle powstaje z bloczków z betonu komórkowego, ceramiki poryzowanej lub keramzytobetonu o grubości około 30-50 cm
• ścianę dwuwarstwową – mur ocieplany styropianem lub wełną mineralną, zwykle powstaje z pustaków ceramicznych, keramzytowych, bloczków silikatowych lub betonu komórkowego o grubości około 19-30 cm; to rozwiązanie jest najpopularniejsze
• ścianę trójwarstwową – rozwiązanie najdroższe; mur powstaje zwykle z pustaków lub bloczków, do których dokłada się warstwę ocieplenia – najczęściej z wełny mineralnej – a następnie wykonuje elewację z cegły klinkierowej.

Jaką zaprawę wybrać do budowy ścian?

Kolejnym ważnym elementem jest dobór zaprawy. Różnią się one składem i właściwościami, które należy dopasować do wymagań danego budynku i konkretnego surowca. W innym wypadku wytrzymałość ściany i izolacja termiczna będą znacznie gorsze.

Zaprawa cementowa to pierwsza z możliwości – klasyczna i stosowana najczęściej w domach. Powstaje z połączenia cementu, piasku i dodatków chemicznych poprawiających plastyczność mieszanki. Jest odporna na czynniki zewnętrzne, takie jak deszcz czy temperatury poniżej 0°C oraz na ściskanie. Idealnie nadaje się także do ścian fundamentowych z bloczków betonowych. Wówczas spoiny są grube, mają średnio około 10 mm.

Zaprawa cementowo-wapienna z kolei, oprócz wymienionego piasku, cementu i dodatków chemicznych, zawiera także wapno. Dzięki temu poprawia się współczynnik przewodzenia ciepła, a sama masa jest bardziej plastyczna. Zaprawę cementowo-wapienną wykorzystuje się do ścian z pustaków ceramicznych, cegieł lub kamienia – zarówno zewnętrznych, jak i wewnętrznych.

Można też zdecydować się na zaprawy klejące, czyli tak zwane murowanie na klej. To dobre rozwiązanie, jeśli budujesz z bloczków silikatowych lub betonu komórkowego i zakładasz wąskie spoiny do 2 mm. To wodoodporna i mrozoodporna mieszkanka, która powstaje z cementu, kruszywa kwarcowego, polimerowych dodatków uszlachetniających i mineralnych wypełniaczy.

Innym rozwiązaniem wartym rozważenia jest murowanie na piankę, czyli stawianie ściany o cienkich spoinach 2-3 mm. To ściany, które powstają zwykle z betonu komórkowego albo bloczków silikatowych. Spoinę stanowi rozprężna piana poliuretanowa, która nakładana jest przy pomocy ręcznego pistoletu montażowego. Pianę można stosować do ścian nośnych, działowych, a także jednowarstwowych.

Jakie narzędzia są niezbędne do wznoszenia ścian?

Wiele zależy od materiału, z jakiego ściany mają powstać. Mogą to być zarówno pustaki, jak i bloczki, czyli ceramika, keramzyt, silikat lub np. gazobeton. Potrzebujesz także narzędzi do obróbki bloczków i gumowego młotka do wyrównywania powstającej ściany.

Następnie, konieczne są narzędzia do przygotowania i nakładania zaprawy. Niewątpliwie innych narzędzi używa się do klasycznej zaprawy, a innych do rozprowadzenia spoin cienkich. Trzeba także przemyśleć to, w jakich pojemnikach i czym dana zaprawa będzie rozrabiana.

Oprócz tego przydatny jest także sznurek murarski odporny na przetarcia i zrywanie. Zamiast niego można użyć poziomicy laserowej.

Konieczne będą również elementy stalowe lub prefabrykowane do wykonania nadproży. Nie można zapominać także o materiałach do izolacji fundamentów – papie izolacyjnej, którą nakłada się jeszcze przed pierwszą warstwą ściany.

Murowanie ścian krok po kroku

Po wyborze odpowiednich materiałów i skompletowaniu narzędzi, należy wykonać kilka kroków, zanim przejdziesz do samego stawiania ścian.

1. Wykonaj zabezpieczenie przeciwwilgociowe – ściany muszą być odizolowane od podłoża na którym stoją, dlatego w miejscu styku fundamentów ze ścianą zewnętrzną należy wykonać poziomą izolację przeciwwilgociową. Wówczas ściany wznosi się na pasie papy izolacyjnej przyklejonej do podłoża lepikiem na zimno.
2. Zacznij od położenia pierwszej warstwy zaprawy – niezależnie od technologii murowania i rodzaju spoiwa, wykonaj około 2-3 cm warstwę zaprawy, co pozwoli wyrównać poziom fundamentów i wyznaczyć narożniki domu.
3. Stwórz narożniki domu – wykonaj co najmniej trzy warstwy cegieł, pustaków lub bloczków układanych w formie piramidy – im wyżej, tym mniej elementów.
4. Wyznacz wysokość pierwszej warstwy ściany – pomoże w tym laserowa poziomica lub tradycyjny sznurek traserski (rozprowadź go między narożnikami budynku, by uchwycić właściwy poziom).
5. Wykonaj pierwszy poziom ściany i poczekaj aż zwiąże się zaprawa cementowa między fundamentem a pierwszą warstwą ściany zewnętrznej (zwykle około 2h) – to zapewni stabilność i idealny pion.
6. Muruj kolejne warstwy ścian, wykorzystuj dobraną zaprawę, a pozycję pojedynczych pustaków wyrównuj specjalnym gumowym młotkiem – gwarantuje on brak zniszczeń materiału, do którego doprowadziłoby uderzanie młotkiem metalowym.
7. Pamiętaj o pozostawieniu otworów na okna i drzwi – górne krawędzie wszystkich okien powinny znajdować się na jednej wysokości, a w wykonaniu pomoże ponownie laserowa poziomica lub rozpięty między ścianami sznurek murarski. Dla unikania pęknięć ścian pod otworami okiennymi, warto zastosować gotowe siatki lub specjalne pręty zbrojeniowe.
8. Wiązanie muru – w praktyce polega na przesunięciu pustaków w kolejnej warstwie o około 0,4 wysokości pojedynczego elementu – to oznacza układanie na tak zwaną zakładkę; ten sposób ułożenia cegieł zapewnia trwałość i wytrzymałość – ciężar dachu i stropu spoczywający na ścianach będzie się rozkładał równomiernie.
9. Wykonaj nadproża, kiedy wysokość ściany sięga górnego poziomu okien i drzwi – to pozwoli na przejęcie obciążeń ścian nad otworem drzwiowym lub okiennym; można je samodzielnie „wylewać” lub skorzystać z gotowych elementów prefabrykowanych; po wmurowaniu nadproża nad otworami, można stawiać ścianę dalej, aż do poziomu stropu.

Jak w praktyce wygląda murowanie ścian, możecie zobaczyć w poniższym filmiku:

Łączenie ścian

Ściany zewnętrzne to jedno, ale murując, trzeba pamiętać, że prawdopodobnie w środku będą także inne ściany. Należy więc pamiętać o kolejnej istotnej kwestii, jaką jest łączenie ścian. Najlepiej, jeśli łączniki ścian działowych znajdują się w co drugiej lub co trzeciej warstwie muru. Niedopuszczalne jest stawianie ścian działowych bez połączenia ze ścianą nośną – wówczas zaczną pojawiać się rysy, pęknięcia, a ściana może okazać się niestabilna.

Kiedy można zacząć murowanie ścian?

Wznoszenie murów to czynność, której nie można wykonywać w każdych warunkach. Przyjmuje się, że powinno się wznosić ściany przy temperaturze od kilku stopni Celsjusza powyżej zera – około 5°C do maksymalnie 25°C. To zapewni idealne warunki do wiązania zapraw murarskich. W przypadku murowania np. w niskiej temperaturze, z czasem może dochodzić do kruszenia zaprawy i pęknięć ścian. Z tego powodu budowę domu najlepiej rozpocząć wczesną wiosną.

Obecnie większość domów wykonywanych jest w technologii murowanej. Wydaje się, że jest to czynność łatwa i nieskomplikowana, tymczasem jeden błąd, brak doświadczenia lub wiedzy mogą prowadzić do katastrofy. Najczęściej ściany w budynku stawia firma budowlana, ale chcąc minimalizować koszty, przy odrobinie wiedzy i umiejętności, murowanie ścian można wykonać samodzielnie w ramach budowy domu systemem gospodarczym.