Papa na deskowaniu - trwałe i solidne wstępne krycie dachu

Wraz z rozwojem technologicznym do wstępnego poszycia dachu zaczęto stosować rozpięte na krokwiach folie wysokoparoprzepuszczalne. To rozwiązanie szybkie w realizacji i tanie. Mimo to, nadal wielu inwestorów decyduje się na sztywne poszycie z zastosowaniem deskowania i papy. Jakie są zalety tego systemu? Dzięki deskowaniu:

• dach zyskuje sztywniejszą konstrukcję (co jest szczególną zaletą przy dachu o skomplikowanym kształcie lub w przypadku, gdy inwestycja znajduje się na terenie narażonym na silne wiatry),
• więźnia jest stabilniejsza i mniej się odkształca,
• okładzina montowana na skosach poddasza staje się znacznie mniej narażona na ewentualne pękanie.

Deskowanie standardowo pokrywa się papą, która ma stanowić barierę przeciwwilgociową - a to za sprawą bitum, które jest podstawowym składnikiem papy. Papa na deskowaniu stanowi świetne wstępne krycie pod dachówki i blachodachówki. Takie rozwiązanie pozwala również na odłożenie sporego wydatku, jakim jest docelowe pokrycie dachu, na później - np. za 3-4 lata. Papa i deskowanie zapewniają bowiem szczelność i ochronę przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi. Dzięki temu możemy wprowadzić się do nowego domu, nie czekając na pokrycie dachu dachówką, co w dobie wysokich cen materiałów budowlanych jest sporą inwestycją.

Warto ponadto nadmienić, że izolacje z zastosowaniem pap są lekkie, niewymagające wzmocnienia konstrukcji. Pokrycia tego rodzaju są bardzo elastyczne, łatwo się formują i pozwalają na uzyskanie doskonałego krycia nawet na najbardziej skomplikowanych płaszczyznach. Są również odporne na pękanie. 

Obecnie najczęściej stosuje się papy zgrzewalne, gdyż nie wymagają one używania lepików asfaltowych. Są one bardzo trwałe. Szacuje się, że papy modyfikowane tego typu zachowują swoje parametry nawet przez 50 lat.

Rodzaje pap na dach i ich klasyfikacje

Na rynku dostępnych jest kilka rodzajów papy. Rozróżnia się je m.in. ze względu na rodzaj osnowy, która decyduje o wytrzymałości mechanicznej materiału, czyli m.in. wartości siły zrywającej przy ściąganiu czy też maksymalnym wydłużeniu podczas zerwania. Powszechnie stosuje się w roli osnowy takie materiały, jak:

• tektura (papa tradycyjna),
• włókno szklane (papa tradycyjna, zgrzewalna, wentylacyjna),
• tkanina szklana (papa zgrzewalna, samoprzylepna, do montażu mechanicznego),
• poliester (papa termozgrzewalna),
• folia aluminiowa (papa paroizolacyjna).

Inną klasyfikacją jest np. podział ze względu na przeznaczenie. W przypadku papy na dach, mamy do wyboru:

• papy asfaltowe podkładowe - papa tego rodzaju stosowana jest w roli spodniej warstwy w przypadku wielowarstwowego pokrycia dachowego w systemach wodoszczelnych oraz wodochronnych. To idealne rozwiązanie jako podkład np. pod gont bitumiczny, dachówkę czy blachodachówkę, a także jako izolacja tarasu, fundamentu czy dachu płaskiego i zielonego dachu;
• papy asfaltowe specjalne wentylacyjne - stosuje się je zarówno w jedno-, jak i wielowarstwowych układach. Stanowią szczelną warstwę wierzchnią pokrycia dachowego narażonego na szkodliwe warunki atmosferyczne. Zapewniają izolację wodoszczelną, paroszczelną oraz przeciwwilgociową;
• papy asfaltowe wierzchniego krycia - papy wentylacyjne pozwalają na stworzenie systemu kanalików wewnątrz pokryć dachowych wielowarstwowych, co umożliwia przedostawanie pary wodnej z pokrycia do atmosfery. Zapobiega to m.in. powstawaniu pęcherzy na zawilgoconych dachach.

Kolejna klasyfikacja uwzględnia rodzaj posypki. Zgodnie z nią wyróżnia się papy:

• bezposypkowe - są to papy izolacyjne, a także papy podkładowe samoprzylepne (foliowane 2-stroniie);
• z posypką drobnoziarnistą - to papy podkładowe;
• z posypką gruboziarnistą - to papy przeznaczone do wierzchniego krycia.

W zależności od posypki papa może mieć inny wygląd oraz inną odporność na promieniowanie UV. Ma to bezpośrednie przełożenie na czas eksploatacji, a także na wytrzymałość mechaniczną powierzchni materiału.

Innym podziałem jest rozróżnienie pap ze względu na sposób montażu i zgodnie z nim papy można podzielić na:

• montowane tradycyjnie z użyciem lepiku asfaltowego;
• montowane przez zgrzewanie za pomocą gorącego powietrza z palnika lub innych urządzeń, co ma spowodować nadtopienie się warstwy asfaltu na zakładzie i po spodniej stronie materiału;
• montowane mechanicznie za pomocą gwoździ i/lub łączników do podłoża betonowego lub z blachy falistej;
• montowane samoprzylepnie.

Jeszcze inny podział uwzględnia rodzaj zastosowanego asfaltu:

• papy niemodyfikowane - wyprodukowane z użyciem asfaltu oksydowanego;
• papy uszlachetnione - wyprodukowane z asfaltu modyfikowanego (którego parametry fizykochemiczne zostały zmodyfikowane elastomerami lub plastomerami).

Papy mogą ponadto różnić się między sobą ilością asfaltu na 1 m2, wytrzymałością mechaniczną, odpornością na zmienne temperatury czy grubością. W przypadku pap na wierzchnie krycie stosuje się papy o grubości 3,7-5,2 mm. Z kolei papy podkładowe dostępne są w grubościach 3-5 mm. 

Jaką papę wybrać na dach, aby zapewnić najlepszą hydroizolację?

Wybierając papę na dach, warto zwrócić uwagę przede wszystkich na właściwości hydroizolacyjne. Za ten parametr odpowiedzialna jest hydrofobowa masa asfaltowa. Powleka się nią zazwyczaj z obu stron osnowę (ale są również dostępne papy, gdzie osnowa jest warstwą zewnętrzną). Od tego, jaki rodzaj asfaltu zastosowano do powleczenia osnowy, będzie zależeć odporność materiału na różne warunki atmosferyczne, w tym wilgoć czy niskie i wysokie temperatury. Parametr ten warunkuje również żywotność materiału. 

Jakie rodzaje asfaltu stosuje się w roli masy powłokowej i który z nich zapewni najlepszą hydroizolację dachu? To wspomniane już asfalty oksydowane (które stosuje się do pap tradycyjnych i termozgrzewalnych niemodyfikowanych) oraz asfalty kompatybilne z modyfikatorami elastomerowymi SBS lub plastomerowymi APP (stosuje się je w papach modyfikowanych).

Papy na bazie asfaltów oksydowanych wyróżniają się dobrą elastycznością w temperaturach 0-70ºC. Jeszcze lepszy zakres elastyczności mają papy modyfikowane z dodatkiem SBS (od -5 do 8ºC). Najlepsze jednak parametry uzyskują papy, które wyprodukowano na bazie asfaltu modyfikowanego kauczukiem syntetycznym SBS (styrenowo-butadienowo-styrenowym). Są one w stanie wytrzymać przeginanie wałku średni 30 mm w zakresie ujemnych temperatur na poziomie nawet od -15 do -25ºC. Są również odporne na działanie temperatur dodatnich nawet do 100ºC. Dzięki temu ich elastyczność równa się przedziałowi bliskiemu 125ºC.

Mniej rozpowszechnione papy modyfikowane APP (ataktyczny polipropylen) charakteryzują się niższą odpornością na niskie temperatury. Są za to bardziej odporne na temperatury wysokie. Z tego powodu najczęściej stosuje się je w klimacie śródziemnomorskim, a rzadziej w umiarkowanym. Charakteryzują się świetną odpornością na działanie UV oraz procesy starzenia się, przez co ich czas eksploatacji jest znacznie dłuższy niż w przypadku pap na bazie asfaltów oksydowanych.

Jaka papa na deskowaniu?

Od rodzaju papy zastosowaniem na deskowaniu będzie zależeć szczelność całego pokrycia. Jeśli zależy nam, aby papa chroniła dom tylko przez kilka sezonów, aby najpierw doprowadzić wnętrza do stanu “pod klucz” i zamieszkać w budynku przed położeniem docelowego pokrycia dachu, papę należy ułożyć w dwóch warstwach. Pierwszą z nich powinna być papa podkładowa - mocuje się ją do desek papiakami i układa równolegle do okapu. Drugą z kolei musi stanowić papa przygrzana do podkładu (papa termozgrzewalna) układana prostopadle do okapu. Jest to rozwiązanie trwałe, ale niestety stosunkowo drogie. Alternatywą jest zastosowanie tańszej papy wierzchniego krycia z osnową tekturową W400/1200, którą układamy w jednej warstwie. Niestety jest to rozwiązanie, które zapewni szczelność na krótko - konieczne jest ułożenie docelowego pokrycia dachowego maksymalnie w kolejnym sezonie. Aby nie doszło do nieszczelności, papiaki nie mogą znajdować się na wierzchnim pokryciu.

Jak układać papę na deskowaniu?

Papa na dachu powinna być montowana poziomymi pasami od okapu do kalenicy. Papiaki przybija się wzdłuż górnej krawędzi papy (3-5 cm od krawędzi, bez podkładek) w miejscach, gdzie planujemy wykonać zakład z kolejnym arkuszem (zakład powinien mieć ok. 10 cm). Należy przy tym pamiętać, aby papiaki miały długość nie mniejszą od grubości desek. Dzięki temu wysychające deski nie wypchną tego elementu, co zapewni nam szczelność. Zakład należy zasmarować na zimno lepikiem na zimno i przejść do układania kolejnego pasu papy.

Pokrycie tego rodzaju wykonane prawidłowo, ma wyeliminowane miejsca przecieku (nie widać w nim przebicia papy). Aby jednak zapewnić całkowitą szczelność i przetrwanie pokrycia zimą, papa powinna być dobrze dociśnięta do deskowania. Jak to zrobić? Wzdłuż krokwi nabijamy na papę deski lub najlepiej kontrłaty. Później, gdy będziemy montować docelowe pokrycie dachu, dziury po gwoździach należy zasmarować lepikiem oraz pokryć kontrłatami. 

O czym jeszcze pamiętać podczas układania papy na deskowaniu?

• Istotne jest, aby w koszach (gdzie połacie dachu się schodzą) układać papę z tzw. przewinięciem. Pas dochodzący do kosza odcinamy z naddatkiem i wywijamy na drugą połać. 
• Bardzo ważne jest uszczelnienie wszelkich styków z kominami. Papę wywijamy na ścianę komina na ok. 10 cm i podklejamy lepikiem.
• Aby nie dopuścić do przecieków przez kalenicę, zakrywamy papiaki, którymi umocowaliśmy ostatni z pasów papy. Na kalenicę powinno się ułożyć papę i podkleić lepikiem. Później (przy montażu docelowego pokrycia) papę na kalenicy będzie trzeba przecią, aby zapewnić szczelinę wentylacyjną.