Projektowanie kuchni – od czego zacząć?

Kuchnia to jedno z ważniejszych pomieszczeń w domu, dlatego też warto zadbać o to, aby było ono nie tylko jak najbardziej funkcjonalne i ergonomiczne, ale również i urządzone zgodnie z naszym wyczuciem stylu i preferencjami. Na początku powinniśmy zastanowić się nad tym, jakie funkcje ma spełniać kuchnia i odpowiedzieć sobie na kilka pytań. 

 

• Czy będzie to wyłącznie przestrzeń do przygotowania posiłków? 
• Czy w kuchni chcemy spożywać posiłki? 
• Czy w kuchni znajdzie się również stół, czy planujemy osobną jadalnię? 
• Czy kuchnia będzie pomieszczeniem zamkniętym, czy może otwartym na salon, jadalnię lub korytarz?
• Czy w domu będzie spiżarnia, a może chcemy wydzielić niewielką przestrzeń na spiżarnię z metrażu kuchni?
• Jak dużo miejsca będziemy potrzebować do przechowywania zapasów, garnków, zastawy stołowej itp.?
• Jaka liczba domowników będzie regularnie korzystać z kuchni?

1. Położenie kuchni – najlepiej od strony północnej

Projektując przestrzeń domu, warto przeanalizować usytuowanie poszczególnych pomieszczeń pod względem stron świata. Zaleca się, aby kuchnia i jadalnia były umieszczone od strony: północnej, północno-zachodniej, północno-wschodniej. Dlaczego? Takie ustawienie sprawia, że kuchnia nie będzie dodatkowo dogrzewana promieniami słonecznymi. Już samo gotowanie sprawia, że w tym pomieszczeniu zazwyczaj panuje wyższa temperatura powietrza. Natomiast decydując się na okno wychodzące na stronę wschodnią, już o poranku do kuchni będą docierać promienie słoneczne.

2. Wielkość kuchni dopasowana do potrzeb indywidualnych

Kuchnia – mała czy duża? Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Kwestia wielkości tego pomieszczenia zależy zwłaszcza od tego, jak liczna jest nasza rodzina oraz jakie funkcje ma spełniać kuchnia. Jeżeli tylko będziemy przygotowywać w niej posiłki, to wystarczy nam niewielka przestrzeń. W sytuacji, gdy kuchnia ma również odgrywać rolę jadalni, warto zarezerwować na nią większy metraż – pamiętajmy o tym, że wówczas w kuchni będziemy musieli ulokować również stół i krzesła. Według ogólnych zasad jedna osoba potrzebuje optymalnie około 60 centymetrów długości stołu, a odległość pomiędzy osobami siedzącymi naprzeciwko siebie powinna wynosić około 100 centymetrów. W przypadku stołu o blacie prostokątnym minimalne wymiary tego mebla to:

 

• 60 cm x 80 cm – stół dla dwóch osób;
• 80 cm x 120 cm – stół dla czterech osób;
• 80 cm x 140 cm – stół dla sześciu osób;
• 80 cm x 160 cm – stół dla ośmiu osób.

Zapoznajcie się: Mała kuchnia w domu – jak ją zaprojektować i urządzić?

3. Zastosowanie stref roboczych w kuchni

W projekcie kuchni pod uwagę należy wziąć również tak zwane strefy robocze. Planuje się je zarówno w kuchni zamkniętej, jak i w kuchni otwartej. Wyróżnia się pięć stref:

 

• strefę przygotowywania posiłków,
• strefę gotowania,
• strefę mokrą,
• strefę przechowywania,
• strefę zapasów.

Na strefę przygotowywania posiłków składa się przede wszystkim blat kuchenny oraz wyspa kuchenna. Dodatkowe elementy to na przykład: reling kuchenny (można na nim zawiesić akcesoria kuchenne), deski do krojenia, pojemniki z przyprawami, stojak na noże.

Strefa gotowania obejmuje: kuchenkę mikrofalową, kuchenkę elektryczną/kuchenkę gazową/kuchenkę indukcyjną, piekarnik, okap kuchenny.

Strefa mokra, określana również jako strefa zmywania, składa się ze zmywarki, ze zlewozmywaka oraz z koszy na śmieci. Oczywiście zmywarka to rozwiązanie opcjonalne, chociaż współcześnie cieszące się niemałą popularnością. W okolicy zlewu warto nie tylko umieścić kosze na śmieci, ale również przybory, które będą potrzebne do mycia i sprzątania.

Strefa przechowywania to przede wszystkim szafki na naczynia, garnki, sztućce i małe AGD. W strefie tej najczęściej stosowane są wiszące szafki. Nowoczesna zabudowa kuchenna może być zaplanowana w taki sposób, aby nie wymuszać na użytkownikach schylania się czy klękania podczas korzystania z szafek dolnej zabudowy. Klasyczne półki coraz częściej zastępowane są głębokimi szufladami.

Na strefę zapasów składają się: lodówka, zamrażarka, szafki na produkty spożywcze, które nie wymagają chłodzenia. Przyjmuje się, że ta strefa powinna zostać zaplanowana jak najbliżej wejścia do kuchni, aby na przykład bez problemu rozpakowywać zakupy. Z metrażu większej kuchni możemy również wydzielić pomieszczenie użytkowe – osobną śpiżarnię.

4. Zastosowanie trójkąta roboczego

Trójkąt roboczy określa jak najbardziej funkcjonalne ustawienie trzech elementów wyposażenia kuchni, czyli: lodówki, płyty kuchennej/kuchenki/piekarnika, zlewozmywaka. Projektując kuchnię w zgodzie z zasadą trójkąta roboczego, wymienione wyżej elementy rozmieszcza się tak, aby znajdowały się blisko siebie. Dzięki temu łatwiej będzie korzystać z przestrzeni kuchennej. Zbyt małe odległości krępują nasze ruchy, natomiast zbyt duże odległości nie są praktyczne.
Przyjmuje się, że:

 

• odległość pomiędzy lodówką a kuchenką/piekarnikiem powinna wynosić od 120 do 270 centymetrów;
• odstęp pomiędzy zlewozmywakiem a kuchenką/piekarnikiem powinien optymalnie wynosić od 120 do 210 centymetrów;
• odległość pomiędzy lodówką a zlewozmywakiem – od 120 do 210 centymetrów;
• lodówki nie powinno się stawiać tuż obok kuchenki – to rozwiązanie może zwiększać zużycie prądu;
• lodówki nie należy ustawiać również przy oknie – promienie słoneczne będą dodatkowo nagrzewać lodówkę.

Uwaga: Zasady trójkąta roboczego nie wprowadzimy w przypadku zabudowy jednorzędowej.

5. Zastosowanie planowania poziomego

Zasada planowania poziomego dotyczy elementów wyposażenia kuchni i uwzględnia częstotliwość korzystania z nich. Przyjmuje się, że elementy, które są najczęściej przez nas używane, powinny znajdować się „w zasięgu ręki”, a inne – w górnych lub w dolnych partiach zabudowy.

Sprawdź: Projekty domów ze spiżarnią

6. Właściwe odległości i wymiary w kuchni

Projektując kuchnię, nie możemy zapominać także o właściwym zaplanowaniu i rozmieszczeniu zabudowy kuchennej i innych elementów wyposażenia. Zachowanie właściwych odległości to podstawa tak zwanej kuchennej ergonomii, w której skład wchodzi podział na strefy funkcjonalne oraz zasada trójkąta roboczego. Współcześnie wymiary i parametry dopasowywane są do potrzeb użytkowników. Poniżej przedstawimy więc wymiary poglądowe.

 

• Górna zabudowa szafek najczęściej ma około 30 centymetrów głębokości oraz od 40 centymetrów wysokości, a szafki narożne wymiar 60 x 60 centymetrów. 
• Wysokość szafek w dolnej zabudowie zależna jest od wysokości blatu roboczego. Szafki dostępne w sklepach zazwyczaj mają wysokość od 82 do 85 centymetrów.
• Odległość pomiędzy górną a dolną zabudową kuchenną warto dobrać proporcjonalnie do wzrostu użytkowników kuchni. Przyjmuje się jednak, że odległość nie powinna być mniejsza niż 45 centymetrów. W sytuacji, gdy planujemy korzystać z płyty gazowej, to wymiar ten dodatkowo się zwiększa.
• Płyta do gotowania potrzebuje szafki o szerokości od 60 do 80 centymetrów, a piekarnik – szafki o szerokości 60 centymetrów.
• Zlewozmywak jednokomorowy montowany jest w szafkach o szerokości 50 centymetrów, natomiast zlewozmywak dwukomorowy w szafkach o szerokości 80 centymetrów.
• Długość głównego blatu roboczego powinna wynosić od 60 do 120 centymetrów. Jego wysokość warto również dostosować do wzrostu tych domowników, którzy najczęściej będą korzystać z blatu. Wystarczy zmierzyć odległość od zgiętego łokcia do podłogi, a od wyniku odjąć 15 centymetrów.
• Gniazdka elektryczne muszą znajdować się w odległości minimum 30 centymetrów od zlewu.

Uwaga: Wymiary sprzętu do zabudowy powinny być idealnie dopasowane do wymiarów szafek.

7. Kuchnia jednorzędowa czy dwurzędowa? Wybór układu mebli dopasowanego do pomieszczenia

Przyjmuje się, że kuchnia jednorzędowa to najmniej funkcjonalne ustawienie mebli, jednak często wykorzystywane w małych pomieszczeniach, a także w aneksach kuchennych. Tak jak wspomnieliśmy wyżej, decydując się na kuchnię jednorzędową, nie będziemy mogli wprowadzić zasady trójkąta roboczego. Przykładowe ustawienie w jednej linii to: lodówka, blat pomocniczy, zlew, główny blat roboczy z wiszącymi nad nim szafkami, płyta kuchenna, blat pomocniczy.

Bardziej ergonomicznym rozwiązaniem będzie kuchnia dwurzędowa, w której szafki są zlokalizowane w dwóch równoległych liniach. Pierwsza linia to na przykład: blat roboczy, zlew, płyta kuchenna. Druga linia: lodówka, blat pomocniczy.

W przypadku niewielkich kuchni (do 8 metrów kwadratowych) zalecany jest układ przypominający literę „I”. Do kuchni średnich polecane jest ustawienie w literę „U”, natomiast do dużych kuchni – układ w kształcie litery „L”.

Uwaga: Kompletny i dokładny projekt kuchni obejmuje rzut lub rysunek kuchni z góry, a także rysunki każdej ze ścian. Należy pamiętać również o takich elementach jak: dopływ wody, przyłącze wentylacji, źródła prądu, włączniki światła.

Wybór kuchni z wyspą

Kuchnie z wyspą królują w zestawieniach ergonomicznych rozwiązań. Na wyspie kuchennej mogą zostać zlokalizowane dwie, a nawet trzy strefy funkcjonalności: strefa przygotowywania posiłków, strefa gotowania, strefa mokra. Kuchnia z wyspą to rozwiązanie modne i wpisujące się we współczesne trendy aranżacyjne, a także pozwalające na dowolność w rozmieszczeniu trójkąta roboczego. Co ważne, wyspa kuchenna zalecana jest do pomieszczeń o dużej lub średniej wielkości. Nie sprawdzi się natomiast w małych kuchniach.

Wysokość wyspy kuchennej uzależniona jest od naszych indywidualnych preferencji. Najczęściej wybierane są wyspy o takiej samej wysokości, co szafki. Dużą popularnością cieszą się też wyższe modele (około 100 centymetrów wysokości), do których kupuje się stołki barowe lub hokery.

8. Zastosowanie kilku źródeł światła

Jeżeli mamy taką możliwość, to warto umieścić w kuchni okno, które nie tylko doświetli pomieszczenie, ale również może je optycznie powiększyć. W kuchniach można zaplanować na przykład nowoczesne okna narożne lub okna horyzontalne.

Podczas planowania kuchni warto pamiętać również o oświetleniu. Optymalnym rozwiązaniem będzie zwłaszcza zastosowanie kilku źródeł światła. Ważna, ale nie najważniejsza, będzie lampa na środku sufitu, która oświetli równomiernie całe pomieszczenie. Światło nie dotrze natomiast pod wiszące szafki, które znajdują się nad blatem roboczym. Prócz lampy centralnej stosuje się oświetlenie miejscowe: nad blatem, nad stołem, nad wyspą kuchenną, nad zlewozmywakiem lub nad kuchenką. Punktowe lampki halogenowa można wmontować również w szafki.

9. Właściwe rozplanowanie gniazdek elektrycznych

W kuchni do prądu podłączonych będzie wiele sprzętów, takich jak: lodówka, kuchenka, piekarnik, mikrofalówka, zmywarka, okap, czajnik elektryczny, toster, opiekacz, ekspres do kawy, blender, robot kuchenny, radio, telewizor. Ogólna zasada dotycząca instalacji elektrycznych mówi, że im mniej urządzeń zasilanych będzie z jednego obwodu, tym lepiej. Instalacja w kuchni powinna więc składać się z kilku obwodów elektrycznych, na przykład:

 

• osobny obwód do zasilania urządzeń przenośnych; 
• osobny obwód do kuchenki, piekarnika, zmywarki; 
• osobny obwód na urządzenia o dużej mocy.

Uwaga: Gniazdka można zgrupować po kilka i umieścić w ramkach wielokrotnych.

Gniazda wtyczkowe instaluje się między innymi nad blatem kuchennym, na spodzie wiszących szafek górnych, na górnej krawędzi szafek dolnych.

Chcąc podłączyć do prądu urządzenia instalowane w zabudowie, warto umieścić gniazda za ich plecami lub za sąsiadującymi szafkami. Gniazdo do wysokiej lodówki wolnostojącej możemy zaplanować nisko nad podłogą (w pobliżu lodówki) lub na ścianie powyżej blatu.

Gniazdo elektryczne do podłączenia okapu montuje się najczęściej w sąsiedniej szafce lub w miejscu, w którym zasłoni je obudowa okapu kominowego.

10. Wybór stylu aranżacyjnego w zgodzie z naszymi preferencjami 

Powyżej przedstawiliśmy przede wszystkim zasady projektowania kuchni, które sprawiają, że to pomieszczenie będzie jak najbardziej praktyczne i ergonomiczne. Nie zapominajmy również o tym, że kuchnia powinna się podobać nam – jej użytkownikom. Pogoń za współczesnymi trendami nie zawsze będzie więc najlepszym rozwiązaniem. Styl aranżacyjny, nie tylko kuchni, powinien być zgodny z naszymi preferencjami. Zwróćmy uwagę zwłaszcza na: połączenia kolorystyczne, dopasowanie podłogi do ścian oraz do mebli, dopasowanie frontów szafek. 

Uwaga: Aktualnie w trendach królują kuchnie: minimalistyczne, loftowe, w stylu skandynawskim.