Kuchnia zamknięta – dla kogo?

Kuchnia zamknięta charakteryzuje się uniwersalnością – projektowana jest w pomieszczeniach o małym, średnim i dużym metrażu, a także na planie kwadratu oraz prostokąta. W zależności od wielkości wnętrza, a także od jego budowy, w kuchni zamkniętej stosuje różne układy kuchenne, czyli rozmieszczenie zabudowy kuchennej oraz sprzętów AGD. Można wyróżnić:

 

• układ kuchenny dwurzędowy,
• układ kuchenny jednorzędowy,
• układ kuchenny w kształcie litery „L”,
• układ kuchenny w kształcie litery „U”,
• układ kuchenny w kształcie litery „G”.

Kuchnia zamknięta, dzięki możliwości zamknięcia drzwi i odgrodzenia pomieszczenia od reszty domu, cechuje się lepszą izolacją akustyczną w porównaniu z kuchnią otwartą (na przykład na salon). Oznacza to, że pomieszczenie zamknięte dedykowane jest dla osób, które szczególnie cenią sobie ciszę. Co więcej, przy odpowiedniej wentylacji pomieszczenia, zapachy kuchenne nie będą się unosić po całym mieszkaniu. Również para wodna, powstająca w czasie obróbki cieplnej, nie będzie osiadać na meblach tapicerowanych oraz sprzętach AGD – tak jak w przypadku otwartych aneksów kuchennych.

Kuchnia zamknięta może stanowić prywatny azyl dla domowników, którzy lubią gotować w spokoju – w tym pomieszczeniu będą mogli zachować pełną swobodę ruchów.

Możliwość zamknięcia drzwi w kuchni zamkniętej to również zaleta dla osób, które nie sprzątają bezpośrednio po przyrządzeniu posiłku lub mają problem z utrzymaniem czystości w przestrzeni kuchennej.

Jak zaprojektować kuchnię zamkniętą?

Projektując kuchnię zamkniętą od zera, warto przeanalizować jej usytuowanie pod względem stron świata. Architekci wnętrz podpowiadają, aby kuchnia została umieszczona od strony północnej, północno-zachodniej lub północno-wschodniej. Takie ustawienie sprawi, że kuchnia zamknięta nie będzie dodatkowo dogrzewana światłem słonecznym – pamiętajmy o tym, że już samo gotowanie w pomieszczeniu zamkniętym sprawia, że będzie w nim panować wyższa temperatura powietrza.

Trójkąt roboczy w kuchni zamkniętej

Standardową zasadą stosowaną podczas projektowania kuchni jest wyznaczenie trójkąta roboczego – rysuje się go w odniesieniu do rzutów pomieszczenia. Trójkąt roboczy określa jak najbardziej funkcjonalne położenie trzech ważnych elementów (lodówki, zlewozmywaka, kuchenki/piekarnika), które będą składać się na jego wierzchołki. Łączna długość ramion trójkąta nie powinna natomiast przekraczać 7 metrów. 

Określenie odpowiednich odległości pomiędzy lodówką, zlewem a kuchenką wpłynie na funkcjonalność wnętrza – użytkownikom będzie łatwiej poruszać się w przestrzeni kuchni, a co więcej, może również skrócić się ogólny czas przygotowywania posiłków.

Odległości pomiędzy lodówką, zlewozmywakiem i kuchenką zgodnie z zasadą trójkąta roboczego:

 

• odległość pomiędzy lodówką a kuchenką lub lodówką a piekarnikiem – od 120 do 270 centymetrów;
• odległość pomiędzy lodówką a zlewozmywakiem – od 120 do 210 centymetrów;
• odległość pomiędzy zlewozmywakiem a kuchenką lub pomiędzy zlewozmywakiem a piekarnikiem – optymalnie od 120 do 210 centymetrów lub 90 centymetrów (w kuchniach zamkniętych o niewielkim metrażu).

Uwaga: Trójkąta roboczego nie zaplanujemy w przypadku kuchni zamkniętej o zabudowie jednorzędowej. Przykładowe rozmieszczenie poszczególnych elementów wyposażenia w jednej linii: lodówka, blat roboczy pomocniczy, zlewozmywak, główny blat roboczy, płyta kuchenna, blat roboczy pomocniczy. 

Ustalając rozmieszczenie lodówki, zlewozmywaka i kuchenki, pod uwagę należy wziąć także instalację wodno-kanalizacyjną, instalację elektryczną lub instalację gazową – zwłaszcza konieczne jest umieszczenie zlewu w pionie kanalizacyjnym. Wolną przestrzeń pomiędzy urządzeniami AGD wypełniają w kuchni szafki z blatami roboczymi.

Projektując kuchnię, dodatkowo przyjmuje się, że:

 

• lodówki nie należy ustawiać w pobliżu: okna, kuchenki, zmywarki – może to skutkować zwiększonym zużyciem prądu;
• zlewozmywak warto zaplanować w pobliżu głównego blatu roboczego a zmywarkę blisko zlewu;
• po obu stronach kuchenki lub płyty grzewczej warto stworzyć blaty robocze;
• jeżeli piekarnik będzie znajdować się w innym miejscu niż płyta grzewcza, wówczas w większych kuchniach zamkniętych możemy stworzyć dwa trójkąty robocze o wierzchołkach: lodówka, zlewozmywak, kuchenka/płyta grzewcza oraz lodówka, zlewozmywak, piekarnik.

Uwaga: Osoby praworęczne powinny zaprojektować kuchnię w taki sposób, aby poruszać się od prawej strony w obrębie trójkąta roboczego, czyli od lodówki do kuchenki.

Jeżeli w dużej kuchni zamkniętej ma stanąć stół wraz z krzesłami, to ramiona trójkąta roboczego nie powinny przecinać miejsc, w których zostaną ulokowane krzesła i stół. Dobrym rozwiązaniem w dużych wnętrzach jest umieszczenie stołu wewnątrz trójkąta roboczego.

Strefy robocze w kuchni zamkniętej

Kolejną ważną kwestią w projektowaniu kuchni zamkniętej jest podział na strefy robocze. Grupując urządzenia AGD oraz elementy zabudowy kuchennej, sprawimy, że wnętrze stanie się bardziej praktyczne. Wyróżnia się pięć stref roboczych:

 

• strefę zapasów – składają się na nią: lodówka, zamrażarka, szafki do przechowywania produktów spożywczych, które nie wymagają chłodzenia;
• strefę przechowywania – należą do niej szafki, półki, szuflady, w których przechowuje się gadżety kuchenne, garnki, sztućce itp.;
• strefę przygotowywania posiłków – składają się na nią przede wszystkim blaty robocze;
• strefę gotowania – obejmuje: kuchenkę/płytę grzewczą, piekarnik, mikrofalówkę, okap kuchenny;
• strefę zmywania – składa się na nią przede wszystkim zlewozmywak oraz zmywarka.

Wbrew pozorom, w kuchni zamkniętej o większym metrażu można zaplanować również praktyczną wyspę kuchenną lub półwysep. Wyspa kuchenna to nowoczesne rozwiązanie, które ułatwia wydzielenie poszczególnych stref roboczych. Klasyczna wyspa kuchenna to przede wszystkim blat roboczy (czyli strefa przygotowywania posiłków), ale można ją również wyposażyć w półki i szuflady (strefa zapasów, strefa przechowywania), w płytę grzewczą i piekarnik (strefa gotowania), a także w zlew (strefa zmywania). Wybierając wyższe modele wyspy kuchennej (ok. 110 centymetrów wysokości), blat wyspy kuchennej może posłużyć w roli nowoczesnego stołu – wystarczy, że do wyspy dobierzemy krzesła barowe lub hokery.

Uwaga: Wyspa kuchenna to osobny element wyposażenia kuchni, który można obejść z każdej strony. Natomiast półwysep kuchenny charakteryzuje się tym, że jednym bokiem przylega do reszty zabudowy kuchennej lub do ściany, a także jest mniejszy niż klasyczna wyspa.

Jakie drzwi do kuchni zamkniętej? 

Zazwyczaj do kuchni wybierane są klasyczne drzwi wewnętrzne przylgowe, które charakteryzują się tym, że krawędź skrzydła zachodzi na ościeżnicę. Na rynku dostępne są także nowoczesne drzwi wewnętrzne bezprzylgowe. Ich skrzydło drzwiowe ma przekrój prostokąta, a po zamknięciu licuje się z ościeżnicą, tworząc jednolitą przestrzeń.

W małych i wąskich kuchniach zamkniętych możemy uzyskać dodatkową przestrzeń, zastępując drzwi przylgowe lub bezprzylgowe drzwiami harmonijkowymi, albo drzwiami przesuwnymi – w przypadku drzwi przesuwnych polecane są zwłaszcza modele chowane w ścianie, czyli kasetowe.

Jak wizualnie powiększyć małą kuchnię zamkniętą?

Trudności projektowe i aranżacyjne może przysporzyć nam mała kuchnia zamknięta. Warto jednak wiedzieć, że zwłaszcza za pomocą doboru odpowiednich barw i faktur, możemy „oszukać metraż” i sprawić, że kuchnia będzie wizualnie większa.

W małych kuchniach zamkniętych powinny królować jasne barwy: biele, kremy, beże, szarości, pastele. Należy zastosować je na ścianach oraz na frontach mebli. Warto wybierać również proste wzornictwo, które nie przytłoczy całości aranżacji. Dodatkowo możemy zdecydować się na lakierowane fronty, które odbijając światło, optycznie powiększą przestrzeń. Jasną kolorystykę kuchni możemy przełamać za pomocą ciemniejszych akcentów. Mogą to być: niewielkie dekoracje ścienne, drewniany lub czarny blat kuchenny, ciemniejsze lampy, czarne sprzęty AGD.

Jeżeli na ścianach mamy zamiar zastosować płytki, to najlepiej, aby były one jednolite i wielkoformatowe – wówczas optycznie powiększymy wnętrze. Co do podłóg – warto zachować spójność kolorystyczną w całym domu. Pamiętajmy również o tym, aby kolor listew był jak najbardziej zbliżony do podłogi.

Kuchnia będzie wyglądać na większą, jeżeli zastosujemy oświetlenie podszafkowe, na przykład w postaci listew LED. W przypadku klasycznego oświetlenia warto wybierać żarówki, których barwa światła będzie zbliżona do naturalnej. Nie zapominajmy również o tym, aby doświetlić takie miejsca jak: blaty kuchenne, kuchenkę/płytę grzewczą, zlew, wyspę kuchenną (jeżeli stanowi element wyposażenia naszej kuchni).

Meble do małej kuchni zamkniętej – na co zwrócić uwagę przy ich wyborze?

Mimo że w kuchni o małym metrażu każda przestrzeń do przechowywania jest niezwykle cenna, to popularna zabudowa słupkowa (od podłogi do sufitu) może wizualnie zmniejszyć wnętrze. Najlepiej zastosować zabudowę mieszaną (szafki dolnego indeksu oraz szafki górnego indeksu), można również połączyć szafki zabudowane z szafkami otwartymi. Lekkości wnętrzu nadadzą również szafki kuchenne na nóżkach. 

Warto wiedzieć, że standardowa wysokość szafek w dolnej zabudowie wynosi od 82 do 85 centymetrów, natomiast w górnej – około 40 centymetrów. Odległość pomiędzy szafkami dolnego i górnego indeksu należy dobrać proporcjonalnie do wzrostu domowników. Odległość nie powinna być jednak mniejsza niż 45 centymetrów.

Uwaga: Pomiędzy rzędami zabudowy kuchennej należy stworzyć tak zwany prześwit – optymalna odległość wynosi 120 centymetrów.

Optymalna długość blatu roboczego wynosi około 120 centymetrów. Przyjmuje się, że główny blat roboczy powinien mieć około 60-80 centymetrów, natomiast blaty pomocnicze po 30-40 centymetrów.

W przypadku zastosowania zabudowy kuchennej w kształcie litery „L”, litery „G”, litery „U” konieczny będzie zakup specjalnych szafek narożnych. Szczególnie polecane są szafki z systemami obrotowymi – są to tak zwane karuzele, które służą do przechowywania rzeczy o nieregularnych kształtach – oraz szafki z systemami opartymi na prowadnicach wysuwających półki – to tak zwane szafki magic corner przeznaczone do przechowywania przedmiotów o regularnym kształcie.

Uwaga: W kuchni zamkniętej warto zastosować zasadę planowania poziomego, która uwzględnia częstotliwość korzystania z elementów wyposażenia kuchennego. Zgodnie z zasadą zabudowę kuchenną należy zaprojektować tak, aby przedmioty, z których korzystamy najczęściej, znajdowały się w „zasięgu wzroku”, natomiast inne – w dolnych lub w górnych partiach zabudowy.

W małych kuchniach zamkniętych sprawdzają się składane meble, zwłaszcza wysuwany blat roboczy, na którym możemy zarówno przygotowywać, jak i spożywać posiłki. Dostępne są również nowoczesne stoliki wysuwane z szuflady.

Jakie są zalety i wady kuchni zamkniętej?

Warto podkreślić, że zalety oraz wady kuchni zamkniętej zależne są między innymi od: metrażu pomieszczenia, budowy pomieszczenia, zastosowanego układu kuchennego, zaplanowania trójkąta roboczego. Najważniejsze jest, aby kuchnia wpisywała się we wspomniane wyżej zasady ergonomii (trójkąt roboczy, odpowiednie odległości między sprzętami AGD i elementami zabudowy, zachowanie prześwitu, podział na strefy robocze). Nawet najbardziej przestronne, ale źle zaprojektowane pomieszczenie może utrudniać przygotowywanie posiłków. Natomiast mała kuchnia zamknięta nie musi wiązać się z brakiem swobody, brakiem przestrzeni roboczej czy miejsca do przechowywania, jeżeli zostanie zaplanowana zgodnie z trójkątem roboczym oraz wydzieli się w niej pięć stref roboczych.

Tak jak wspomnieliśmy na początku naszego artykułu, największą oraz dość oczywistą zaletą kuchni zamkniętej jest możliwość zamknięcia drzwi do tego pomieszczenia, dzięki czemu odizolujemy przestrzeń kuchenną od reszty domu. To z kolei sprawia, że:

 

• w pozostałych pomieszczeniach nie będą się unosić nieprzyjemne zapachy związane z gotowaniem;
• dźwięki związane z gotowaniem będą dobrze izolowane;
• w pozostałych pomieszczeniach będzie panować mniejsza wilgotność powietrza;
• para wodna nie będzie osiadać na meblach oraz sprzętach elektronicznych dostępnych w salonie – co lepiej wpłynie na ich żywotność;
• bezpośrednio po przygotowaniu potraw goście (lub domownicy) nie będą widzieć panującego w kuchni rozgardiaszu – nie dotyczy to dużych kuchni zamkniętych z wydzielonym miejscem do spożywania posiłków;
• można lepiej zadbać o bezpieczeństwo małych dzieci.

W kuchniach zamkniętych, zwłaszcza w porównaniu z kuchniami otwartymi, łatwiej będzie stworzyć trójkąt roboczy. Co ważne, ponownie podkreślimy, że ta zaleta nie dotyczy zabudowy w układzie jednorzędowym.

Jakie są wady kuchni zamkniętej?

Wadą niezależną od metrażu kuchni jest odizolowanie kucharza podczas gotowania od reszty domowników czy zaproszonych gości. Oczywiście ta wada dla niektórych osób może stanowić również zaletę. Dysponując kuchnią w osobnym pomieszczeniu, nie będziemy mogli uczestniczyć w rozmowach z gośćmi, a jeżeli miejsce do spożywania posiłków zostało zaplanowane w innym pokoju (np. w salonie czy w oddzielnej jadalni), to problem może stanowić przeniesienie gorących potraw.

W większości kuchni zamkniętych może brakować miejsca do postawienia stołu wraz z krzesłami. Przyjmuje się bowiem, że jedna osoba potrzebuje minimum 60 centymetrów długości blatu stołu, natomiast pomiędzy osobami siedzącymi naprzeciwko powinna zostać zachowana odległość około 100 centymetrów. Minimalne wymiary stołu o blacie prostokątnym dla czterech osób to 80 centymetrów x 120 centymetrów, natomiast dla sześciu osób – 80 centymetrów x 140 centymetrów. Nawet jeżeli w kuchni zamkniętej ulokujemy wysoki model wyspy kuchennej, to stworzymy przestrzeń do spożywania posiłków dla zaledwie kilku osób. Alternatywę stanowi również składany lub wysuwany blat, który może odgrywać rolę stołu, jednak także nie nada się on do wspólnego spożywania posiłków w rodzinnym gronie.

Tak jak wspomnieliśmy wyżej, w kuchniach zamkniętych należy szczególnie zadbać o właściwą wentylację – okno kuchenne może nie być wystarczające, warto więc zakupić okap kuchenny. Natomiast jeżeli na wyspie umieścimy płytę grzewczą, to konieczny będzie zakup specjalnego wyciągu wyspowego.