Woda w kranie może pochodzić z sieci wodociągowej, a także np. z własnego ujęcia, studni wierconej czy kopanej. Ta z sieci zwykle spełnia wymagania jakościowe i nie wymaga uzdatniania. Jeśli jednak korzystasz ze studni, a jakość wody odbiega od normy, koniecznie musisz wziąć pod uwagę jej oczyszczanie i uzdatnianie. Przeważnie problematyczne są w wodzie związki manganu i żelaza oraz jej twardość, a w płytkich wodach także wirusy, bakterie i mikroorganizmy.

Studnia na działce

Studnia jest idealnym rozwiązaniem, jeśli do domu na działce nie jest doprowadzona sieć wodociągowa. Często jej doprowadzenie może pochłonąć duże środki finansowe. Dlatego wielu inwestorów decyduje się na studnię na działce. Sama studnia ma kilka rodzajów:

• studnia kopana – może sięgać 20 metrów głębokości; ma zabezpieczenie w formie kręgów bocznych
• studnia wąskorurowa (abisyńska) – woda może być używana tylko do celów gospodarczo-budowlanych; szybko się zamula, przez co trzeba wykonywać nową
• studnia głębinowa – najbardziej popularna, najmniej podatna na zanieczyszczenia; powstaje przez odwiert na głębokość od 20 do 70 metrów.

Wybór odpowiedniej studni zależy przede wszystkim od układu warstw wodonośnych na działce. Ważne są jednak także względy finansowe. 

Po co oczyszczać wodę ze studni

Zanim zaczniesz spożywać wodę z własnej studni, musisz mieć pewność, że jest ona zdatna do picia. Dlatego najlepiej wysłać próbkę wody do laboratorium w Sanepidzie, by zbadać jej skład – poznać analizę fizykochemiczną i mikrobiologiczną. Kosztuje to około 350-500 zł i daje pełną analizę składu, z której inwestor dowie się, czy woda wymaga odżelaźniania, zmiękczania, demineralizacji, filtracji, dezynfekcji, odwróconej osmozy czy aeracji. Odpowiednio przygotowana woda ze studni zabezpiecza domowników nawet w sytuacji przerwy w dostawie wody wodociągami. Co więcej, wykopanie studni do 30 m głębokości i poborze do 5 m³ wody na dobę nie wymaga żadnych pozwoleń. 

Czym jest uzdatnianie wody?

Uzdatnianie to proces polegający na poprawie składu i jakości wody w takim stopniu, by była ona zdatna do konkretnych celów. Zwykle uzdatnianie ma za zadanie uzyskanie wody odpowiedniej do domowego gospodarstwa, ale także do celów przemysłowych i komunalnych. Zanim rozpocznie się oczyszczanie wody, należy poznać jej jakość i skład. W inny sposób usuwa się z wody amoniak lub siarkowodór, a inaczej żelazo. Wybór odpowiedniej metody zależy więc od składu wody.

Metody uzdatniania

W zależności od tego, jakich związków i elementów chcesz pozbyć się z wody, musisz wybrać odpowiednią metodę uzdatniania. Do znanych i powszechnych metod należą:

• proces odwróconej osmozy – proces membranowy oznaczający skuteczne usunięcie z wody zanieczyszczeń chemicznych i drobnoustrojów
• zmiękczanie – redukcja elementów, które sprawiają, że woda jest twarda – głównie wapnia i magnezu – a które są jednocześnie zagrożeniem dla urządzeń takich jak np. pralka czy zmywarka
• odżelazianie i odmanganianie – polega na usuwaniu z wody nadmiaru manganu i żelaza, a w praktyce oznacza niwelowanie metalicznego smaku wody i nieprzyjemnego jej zapachu
• dezynfekcja – niszczy żywe organizmy patogenne, które znajdują się szczególnie w wodach płytkich i powierzchniowych; uzdatnianie polega m.in. na promieniowaniu ultrafioletowym
• lampy UV – zabijają mikroorganizmy, wirusy i bakterie.

Woda z własnego ujęcia nie jest kontrolowana urzędowo, tak jak dzieje się to w przypadku wody z wodociągów. Warto jednak zbadać jej skład szczególnie w przypadku długo nieużywanej studni, zalaniu jej wodami opadowymi lub podtopieniu. Sygnałem alarmowym jest też zmiana zapachu, smaku, przejrzystości oraz koloru wody.

Do uzdatniania wody stosuje się m.in.:

• złoża piaskowo-żwirowe – usuwa jedynie związki żelaza
• aktywne złoża katalityczne – usuwa mangan
• żywicę jonowymienną – usuwa nadmiar jonów magnezu i wapnia (zmiękczanie wody)
• granulowany węgiel aktywny – usuwa związki organiczne, zawiesinę, poprawia zapach i smak wody.

Montaż stacji uzdatniania

Stacja uzdatniania powinna być montowana na przyłączu wodociągowym, najlepiej w pobliżu wodomierza. Można ją jednak zamontować za filtrem mechanicznym i rozgałęzieniem instalacji, która doprowadza wodę np. do podlewania ogrodu. Tej wody nie ma potrzeby uzdatniać. Możesz więc bez przeszkód zamontować stację uzdatniania w kotłowni lub pomieszczeniu technicznym. 

Uzdatnianie i oczyszczanie wody pozwala pozbyć się z niej chemikaliów, zanieczyszczeń mechanicznych i bakteryjnych, a zmiękczanie pozbywa ją nadmiernej twardości niszczącej sprzęt AGD. Uzdatniania, oczyszczania lub zmiękczania może wymagać przede wszystkim woda czerpana ze studni, dlatego warto rozważyć filtry mechaniczne lub mikrobiologiczne, by nie zawracać sobie głowy tym, czy woda ze studni nadaje się np. do picia czy gotowania.