Strefy robocze w kuchni – jak są podzielone?

Zanim przejdziemy do wyjaśnienia, czym jest trójkąt roboczy, przedstawimy Wam pojęcie stref roboczych, które bezpośrednio wiążą się z zasadą trójkąta roboczego w kuchni. 

Przyjmuje się, że każdy projekt kuchni powinien uwzględniać podział pomieszczenia na tak zwane strefy robocze:

 

• strefę zapasów,
• strefę przechowywania,
• strefę przygotowywania posiłków,
• strefę gotowania,
• strefę mokrą (zmywania).

W strefie zapasów znajdują się: lodówka, zamrażarka, szafki na produkty spożywcze (te, które nie wymagają przechowywania w lodówce). Strefę najczęściej planuje się jak najbliżej wejścia do kuchni. 

Strefa przechowywania obejmuje szafki (na małe AGD, naczynia, sztućce itp.). Strefę warto zaaranżować również w zgodzie z zasadą planowania poziomego. Oznacza to, że szafki i szuflady, z których będziemy korzystać najczęściej, powinny znaleźć się „na wyciągnięciu ręki”. 

Strefa przygotowywania posiłków składa się z blatu kuchennego (blat główny, blaty pomocnicze) lub z wyspy kuchennej. Dodatkowe elementy, które mogą znaleźć się w tej strefie, związane są z przygotowywaniem jedzenia. Są to na przykład: stojaki na noże, relingi kuchenne (szyny, na których można zawiesić akcesoria kuchenne), pojemniki z przyprawami, deski do krojenia.

W strefie gotowania znajdują się: piekarnik, kuchenka (gazowa, elektryczna, indukcyjna), mikrofalówka, okap kuchenny.

Na strefę mokrą (inaczej strefę zmywania), składają się przede wszystkim zlewozmywak oraz zmywarka, a także kosze na śmieci (tradycyjnie umieszczane są w okolicy zlewu). W strefie zmywania mogą znaleźć się również przybory przydatne podczas mycia i sprzątania (gąbki do naczyń, płyn do naczyń, ścierki, miotełka itp.).

Czym jest trójkąt roboczy w kuchni?

Wiedząc, jak wydzielić poszczególne strefy w kuchni, możemy przejść do naszego głównego zagadnienia. Trójkąt roboczy to zasada stosowana przy projektowaniu kuchni, ustalająca kuchenną ergonomię oraz usprawniająca przygotowywanie posiłków. Trójkąt określa jak najbardziej funkcjonalne ustawienie trzech elementów wyposażenia: lodówki (strefa zapasów), zlewozmywaka (strefa zmywania), kuchenki lub płyty kuchennej, albo piekarnika (strefa gotowania). Dlaczego taka kolejność? Wynika ona z działań, które wykonujemy podczas przygotowywania posiłków. Na początku wyjmujemy produkty z lodówki, następnie oczyszczamy je w zlewozmywaku, a potem podgrzewamy na kuchence, płycie kuchennej lub w piekarniku. 

Lodówkę, zlewozmywak i kuchenkę rozmieszcza się blisko siebie, dzięki czemu użytkownikom łatwiej jest korzystać z przestrzeni kuchennej – zbyt małe odległości mogą krępować nasze ruchy, natomiast duże odległości nie są praktyczne.

Zgodnie z zasadami ergonomii trzy główne elementy muszą zostać umieszczone na wierzchołkach trójkąta (rysuje się go w odniesieniu do rzutów pomieszczenia). Co więcej, łączna długość ramion trójkąta nie powinna wynosić więcej niż 7 metrów.

Sposób, w jaki zostaną ustawione lodówka, kuchenka oraz zlewozmywak, powinien być spójny z instalacją (przyłącze wodne, przyłącze elektryczne, przyłącze gazowe). Wolną przestrzeń pomiędzy najważniejszymi urządzeniami AGD wypełniają szafki kuchenne oraz blaty. Zazwyczaj konieczne jest umieszczenie zlewu w pionie kanalizacyjnym, dlatego też zlewozmywak często stanowi punkt odniesienia przy budowaniu trójkąta roboczego.

Przyjmuje się, że osoby praworęczne powinny zaplanować kuchnię tak, aby poruszać się w trójkącie roboczym w prawą stronę, czyli od lodówki do kuchenki/płyty kuchennej/piekarnika.

Uwaga: Warto zdawać sobie sprawę z tego, że przy projektowaniu kuchni nie zawsze ma się możliwość zbudowania trójkąta roboczego. Jest on zależny od: wielkości kuchni, kształtu pomieszczenia, mebli, rozmiarów sprzętów AGD.

Jeżeli w kuchni planujemy nie tylko przygotowywać posiłki, ale również i je spożywać, to powinniśmy dopilnować tego, by ramiona trójkąta roboczego nie przecinały miejsc, w których stanie stół. W dużych pomieszczeniach stół można umieścić na przykład wewnątrz trójkąta. 

Uwaga: Większa kuchnia może składać się również z głównego trójkąta roboczego oraz z trójkątów pomocniczych.

Jeśli piekarnik nie jest umieszczony w tym samym miejscu, co płyta kuchenna, to można zaprojektować dwa trójkąty robocze o bokach: 

 

• lodówka, zlewozmywak, płyta kuchenna;
• lodówka, zlewozmywak, piekarnik.

Odległości pomiędzy sprzętem kuchennym

Aby komfortowo korzystać ze sprzętu kuchennego, a także zgodnie z zasadą trójkąta roboczego, przyjmuje się optymalne odległości. Przedstawiają się one następująco:

 

• odległość pomiędzy lodówką a kuchenką lub lodówką a piekarnikiem – powinna wynosić od 120 do 270 centymetrów;
• odległość pomiędzy lodówką a zlewozmywakiem – powinna wynosić od 120 do 210 centymetrów;
• odstęp pomiędzy zlewozmywakiem a kuchenką lub odstęp pomiędzy zlewozmywakiem a piekarnikiem – optymalnie wynosi od 120 do 210 centymetrów lub 90 centymetrów (w kuchniach o niewielkim metrażu).

Błędem będzie ustawienie lodówki w pobliżu okna oraz obok kuchenki lub w pobliżu zmywarki. Dlaczego? Oba rozwiązania mogą skutkować większym zużyciem prądu przez lodówkę oraz jej dodatkowym nagrzewaniem.

Nie zaleca się stawiać kuchenki w narożniku. Najlepiej, aby został do niej zapewniony dostęp z trzech stron – wówczas zapewnimy sobie komfortowe użytkowanie.

Zlewozmywak warto umieścić blisko głównego blatu roboczego – ze względu na to, że przygotowywanie potraw często wymaga mycia produktów spożywczych, narzędzi kuchennych i naczyń. 

Decydując się na zmywarkę, najlepiej ustawić ją w pobliżu zlewu – bardzo zabrudzone naczynia należy wypłukać pod bieżącym strumieniem wody, zanim włożymy je do zmywarki.

Również wokół kuchenki lub płyty kuchennej warto stworzyć miejsce (blat pomocniczy), w którym będziemy mogli odstawić garnki oraz talerze. W przypadku płyt kuchennych piekarnik możemy umieścić na wysokości oczu, aby ułatwić jego obsługę. Pod płytą kuchenną tworzy się na przykład szufladę na sztućce, szafki na garnki, patelnie lub inne akcesoria kuchenne.

Trójkąt roboczy a kuchnia w zabudowie jednorzędowej

Przyjmuje się, że opisanych powyżej odległości oraz zasady trójkąta roboczego nie wprowadza się w zabudowie jednorzędowej. Stosowana jest ona najczęściej w przypadku kuchni o małym metrażu oraz w przypadku aneksów kuchennych. Wówczas to pomieszczenie projektowane jest w taki sposób, aby pomieścić w nim wszelkie potrzebne akcesoria kuchenne oraz sprzęty AGD. 

Kuchnia jednorzędowa to ustawienie w jednej linii. Przykładowe rozmieszczenie poszczególnych elementów wyposażenia: lodówka, blat pomocniczy, zlewozmywak, główny blat roboczy, płyta kuchenna, blat pomocniczy.

Trójkąt roboczy a kuchnia w zabudowie dwurzędowej

W układzie dwurzędowym najłatwiej jest wprowadzić zasadę trójkąta roboczego oraz wymienione wyżej odległości między poszczególnymi sprzętami. W kuchni w zabudowie dwurzędowej najlepiej sprawdza się rozmieszczenie, w którym jedną linię stworzą lodówka i zlewozmywak (zostaną umieszczone przy tej samej ścianie). Po drugiej stronie należy ulokować kuchenkę z piekarnikiem. Natomiast meble kuchenne i blaty robocze znajdują się w dwóch liniach.

Trójkąt roboczy a kuchnia z wyspą

Współcześnie dużą popularnością cieszą się kuchnie z wyspą. Sama wyspa kuchenna spełnia wiele funkcji. Można umieścić w niej: strefę gotowania, strefę zmywania, strefę przygotowywania posiłków, strefę przechowywania. 
Najbardziej ergonomicznym rozwiązaniem będzie umieszczenie na wyspie kuchennej płyty grzewczej i stworzenie również blatu roboczego. 

Trójkąt roboczy a kuchnia w kształcie liter „L”, „U”, „G”

Zasadę trójkąta roboczego można wprowadzić między innymi do kuchni:

 

• o układzie w kształcie litery „L” – wówczas lodówka umieszczona jest na boku dłuższym (bliżej wejścia do pomieszczenia), na krótszym boku ulokowana jest kuchenka, a pomiędzy nimi zlewozmywak;
• o układzie w kształcie litery „U” oraz o układzie w kształcie litery „G” – wówczas sprzęty należy rozmieścić na przeciwległych ścianach.

Uwaga: Do małych kuchni zalecany jest zwłaszcza układ jednorzędowy lub układ w kształcie litery „L”. W większych kuchniach dominuje układ dwurzędowy, układ w kształcie litery „U” oraz kuchnie z wyspą.